Ομιλία Υπουργού ΠΕΚΑ, Γιάννη Μανιάτη, στην Υπουργική Σύνοδο στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων της Σύμβασης-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) και την προετοιμασία της Διεθνούς Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών στη Λίμα του Περού (COP-20) στο τέλος του 2014 (Βόννη, 05/06/2014)

«Σας ευχαριστώ, κ. Πρόεδρε,

Αγαπητοί συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι, έχω την τιμή να μιλώ σήμερα εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της.

Είμαστε στην ευχάριστη θέση να σας ενημερώσουμε για τις απόψεις μας, με την ευκαιρία αυτής της υπουργικής στρογγυλής τραπέζης. Η σημερινή συζήτηση είναι ένα σημαντικό στοιχείο της δέσμης που συμφωνήθηκε στη Ντόχα, η οποία περιελάμβανε την Τροποποίηση της Ντόχα στο Πρωτόκολλο του Κιότο.

Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να ξεκινήσω υπογραμμίζοντας τη σημασία που δίνει η ΕΕ στη 2η περίοδο δεσμεύσεων του Πρωτοκόλλου του Κιότο και την κύρωσή του και, κυρίως, την ουσιαστική εφαρμογή του.

Χαιρετίζουμε την αύξηση του αριθμού των μερών που έχουν ήδη επικυρώσει την τροποποίηση της Ντόχα. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της εργάζονται σκληρά προκειμένου να ενταχθούν στον εν λόγω κατάλογο. Έχουμε καλή πρόοδο στις εσωτερικές προετοιμασίες μας. Όπως έχουμε ήδη ανακοινώσει στη Βαρσοβία, ανυπομονούμε να υποβάλουμε τα έγγραφα κύρωσης μας το συντομότερο δυνατόν το 2015.

Έχουμε, επίσης, εργαστεί σκληρά για την υλοποίηση της 2ης περιόδου δέσμευσης - σύμφωνα με την υπόσχεσή μας στη Ντόχα για να το πράξουμε, ακόμη και πριν από την επίσημη επικύρωσή μας. Νωρίτερα αυτό το έτος οριστικοποιήθηκε η νομοθεσία της ΕΕ που διασφαλίζει ότι έχουμε τα απαραίτητα στοιχεία για να ολοκληρωθεί η υποβολή εκθέσεων μας για την 2η περίοδο δέσμευσης.

Το πιο σημαντικό, έχουμε εργαστεί σκληρά για να θέσουμε σε εφαρμογή και να εφαρμοστούν οι απαραίτητες πολιτικές και μέτρα για την περαιτέρω μείωση των εκπομπών μας.

Κύριε Πρόεδρε,

Η 1η περίοδος δέσμευσης μας έχει δείξει ότι οι σαφείς δεσμεύσεις δεν είναι κάτι που πρέπει να το αντιμετωπίζουμε ως αρνητική δέσμευση.  Οι σαφείς δεσμεύσεις είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για να τεθούν οι οικονομίες σε ένα νέο μονοπάτι με χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Γνωρίζουμε επίσης από την εμπειρία ότι οι μειώσεις μπορούν να επιτευχθούν χωρίς να διακυβεύεται η ανάπτυξη σε ένα ρυθμιστικό περιβάλλον όπου οι δεσμευτικοί στόχοι δίνουν σαφήνεια και προβλεψιμότητα στους οικονομικούς φορείς.

Κατά την περίοδο 1990-2012, η ΕΕ μείωσε τις εκπομπές της κατά 19 %, ενώ το ΑΕΠ μας αυξήθηκε κατά περισσότερο από 44 %. Ως αποτέλεσμα, η μέση ένταση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μεταξύ 1990 και 2012 μειώθηκε σχεδόν κατά το ήμισυ. Η ΕΕ διαθέτει πλέον μια από τις πιο ενεργειακά αποδοτικές οικονομίες στον κόσμο , που παράγουν λιγότερα αέρια του θερμοκηπίου ανά μονάδα του ΑΕΠ από ό, τι οι περισσότερες από τις άλλες μεγάλες οικονομίες. Την ίδια στιγμή, έχουμε επίσης μειώσει τις εκπομπές μας αερίων του θερμοκηπίου κατά κεφαλήν κατά ένα τέταρτο. Το 2012, οι μέσες εκπομπές κατα κεφαλή στα κράτη μέλη της ΕΕ και την Ισλανδία είχαν μειωθεί σε 9 τόνους ισοδυνάμου CO2 .

Η λήψη των αναγκαίων μέτρων δεν ήταν πάντα εύκολη υπόθεση και η εκπόνηση και υιοθέτηση των πολιτικών και της νομοθεσίας μας απαιτούσαν πολύ εκτεταμένες διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερόμενους και μερικές φορές δύσκολες νομοθετικές διαδικασίες. Ωστόσο, έχουμε καταφέρει να κερδίσουμε και να διατηρήσουμε μια δημόσια στήριξη για ένα πρόγραμμα που περιέχει ισχυρές δράσεις, ακόμη και μέσα σε μια εποχή οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης.  Είναι σημαντικό, ότι είχαμε τη δυνατότητα να κάνουμε ακόμη περισσότερα από ότι απαιτούσαν οι στόχοι μας. Όπως είδαμε, ο μετασχηματισμός έχει αρχίσει να λειτουργεί στην πράξη, έχουμε προσθέσει περισσότερες πολιτικές και δράσεις με αποτέλεσμα την περαιτέρω μείωση εκπομπών και την αύξηση της αποδοτικότητας.

Αυτό είχε θετικό αντίκτυπο στην ενεργειακή μας ασφάλεια . Έχει δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και ωθεί την οικονομική ανάπτυξη, μεταξύ των άλλων σε οικονομικούς τομείς που σχετίζονται με την ενεργειακή απόδοση, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Και αυτό έχει βοηθήσει στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα σε μεγάλα κέντρα του πληθυσμού μας, και τη μείωση των θανάτων και ασθενειών που σχετίζονται με αυτήν.

Κύριε Πρόεδρε , η δέσμευση της ΕΕ είναι να μειώσει τις εκπομπές μας από κοινού κατά μέσο όρο 20 % κατά τη διάρκεια των ετών 2013-2020, σε σύγκριση με τις εκπομπές του έτους βάσης . Είμαι υπερήφανος να σας επιβεβαιώσω ότι δεν είμαστε μόνο σε καλό δρόμο για την υλοποίηση αυτής της δέσμευσης , αλλά ότι επίσης προσπαθούμε να την  υπερκαλύψουμε.

Επιπλέον, δεν έχουμε σταματήσει τις δράσεις που λάβαμε μέχρι σήμερα.  Η ΕΕ εξακολουθεί να δεσμεύεται για την εφαρμογή των πολιτικών που προβλέπεται να σημειώσουν περαιτέρω μειώσεις εκπομπών  για τη δεύτερη περίοδο δέσμευσης και να συμβάλει σημαντικά στη γεφύρωση του χάσματος φιλοδοξίας.

Σε αυτό το πλαίσιο, θα ήθελα επίσης να επαναλάβω την υπό όρους προσφορά μας να προχωρήσουμε σε μείωση κατά 30% μέχρι το 2020 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, υπό τον όρο ότι και οι άλλες ανεπτυγμένες χώρες θα δεσμευθούν για ανάλογες μειώσεις εκπομπών και ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες θα συμβάλουν επαρκώς, ανάλογα με τις ευθύνες τους και τις αντίστοιχες δυνατότητές τους.

Κύριε Πρόεδρε,

Τα στοιχεία που εξηγούν τις επιδόσεις  της ΕΕ μέχρι σήμερα, και οι προβλέψεις μας για το 2020 δίνονται στην υποβολή μας και το τεχνικό παράρτημα. Επιτρέψτε μου να επιστήσω την προσοχή σας στα κύρια επιτεύγματα, με βάση τα προκαταρκτικά στοιχεία και τις προβλέψεις.

Τα προκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν ότι οι μέσες ετήσιες εκπομπές κατά την πρώτη περίοδο ανάληψης υποχρεώσεων από 2008-2012 είναι 18,8 % κάτω από τα επίπεδα του έτους βάσης. Οι μέσες ετήσιες μειώσεις εκπομπών για την περίοδο 2013-2020 προβλέπεται να είναι 22,8 % κάτω από τα επίπεδα του έτους βάσης.

Προκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν, επίσης, ότι η ΕΕ θα υπερκαλύψει τους στόχους της για την πρώτη και τη δεύτερη περίοδο δέσμευσης (2008-2020), με κατ 'εκτίμηση 5,5 γιγατόνους ισοδυνάμου CO2 . Αυτό είναι περισσότερο από ένα πλήρες έτος εκπομπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, μια σειρά από πρόσθετα μέτρα υλοποιούνται ή σχεδιάζονται, τόσο στα κράτη μέλη όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω υπερκάλυψη.

Κύριε Πρόεδρε,

Η έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, που δημοσιεύθηκε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, δείχνει ότι οι τρέχουσες και προβλεπόμενες μειώσεις εκπομπών, και η προκύπτουσα υπερκάλυψη , είναι σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα μιας πραγματικής και διαρκούς προσπάθειας με τη μορφή των διαρθρωτικών πολιτικών που εφαρμόζονται στην τομέα του κλίματος και της ενέργειας - όχι το αποτέλεσμα της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης. Αυτές οι διαρθρωτικές πολιτικές περιλαμβάνουν συγκεκριμένες πολιτικές με αποτέλεσμα την βελτίωση της ενεργειακής έντασης της οικονομίας και την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω μερικά μόνο από τα μέτρα αυτά. Στο επίκεντρο των ενεργειών μας ευρίσκεται η λεγόμενη "Δέσμη Κλίμα-Ενέργεια", τα κύρια στοιχεία της οποίας είναι το σύστημα εμπορίας εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ, συγκεκριμένοι στόχοι των κρατών μελών - για τους τομείς εκτός συστήματος εμπορίας , καθώς και η νομοθεσία που παρέχει το 20 % των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης των στόχων μας.

Επιπλέον, έχουμε υιοθετήσει μέτρα εφαρμογής του οικολογικού σχεδιασμού μας και νομοθεσία για την οικολογική επισήμανση. Έχουμε αναθεωρήσει την νομοθεσία για τα φθοριούχα αέρια ώστε να μειωθούν οι εκπομπές αυτές κατά δύο τρίτα μέχρι το 2030. Έχουμε νομοθετήσει ρυθμίσεις των εκπομπών CO2 από τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά, και ενισχύσαμε τους στόχους για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων , συμπεριλαμβανομένων και  προτύπων για μηδενικές εκπομπές για όλα τα νέα κτίρια από το 2020 και μετά. Είναι σημαντικό, ότι έχουμε εργαστεί επίσης για την ενσωμάτωση της δράσης για το κλίμα στις πολιτικές για την οικονομία, την φορολογία και την απασχόληση - τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία αυτής της δράσης είναι ο στόχος της ενσωμάτωσης της διάστασης του κλίματος για το 20% του προϋπολογισμού της ΕΕ κατά το 2014 έως το 2020.

Θα ήθελα επίσης να υπογραμμίσω ότι αυτά τα μέτρα σε επίπεδο ΕΕ συμπληρώνονται από την ανάληψη δράσης σε εθνικό επίπεδο στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ελπίζω μερικά από τα κράτη μέλη μας να μοιραστούν τις εμπειρίες τους στις παρεμβάσεις τους σήμερα.

Είναι απολύτως σαφές ότι το επίπεδο της διεθνούς φιλοδοξίας πρέπει να αυξηθεί σημαντικά εάν θέλουμε να έχουμε μια πιθανότητα να διατηρηθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη κάτω από τους 2 βαθμούς. Τα επιστημονικά στοιχεία δεν θα μπορούσαν να είναι σαφέστερα σχετικά με την ανάγκη για κάτι τέτοιο : Οι τελευταίες εκθέσεις της IPCC είναι κατηγορηματικές λέγοντάς μας πως οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη αισθητές , πώς πρόκειται να γίνουν ακόμη πιο ισχυρές, και εγκυμονούν μεγάλους κινδύνους για φυσικά οικοσυστήματα, την ανθρώπινη υγεία, την παγκόσμια ασφάλεια των τροφίμων και την οικονομική ανάπτυξη. Η ίδια αξιολόγηση της  IPCC μας επισημαίνει επίσης τις μοναδικές ευκαιρίες της έγκαιρης δράσης για το κλίμα : η αειφόρος ανάπτυξη, η δημόσια υγεία, η ασφάλεια των τροφίμων και του ενεργειακού εφοδιασμού μπορούν να επωφεληθούν από την δράση για το κλίμα, για να αναφέρουμε μόνο μερικές .

Με την σημαντική υπερκάλυψη των δεσμεύσεών μας , η ΕΕ παρέχει ήδη μια σημαντική συμβολή. Και είμαστε έτοιμοι να διερευνήσουμε συγκεκριμένες επιλογές ώστε να κάνουμε ακόμη περισσότερα. Συγχρόνως , είναι σημαντικό να τεθούν οι σημερινές συζητήσεις στο σωστό πλαίσιο. Είναι σαφές ότι με μόνο το 10 % των παγκόσμιων εκπομπών, η δράση της ΕΕ από μόνη της δεν μπορεί να μας βάλει σε μια πορεία για να εκπληρώσουμε τον στόχο των 2 βαθμών C.

Αυτός είναι ο λόγος που επιθυμούμε να συζητήσουμε με τα άλλα μέρη, επιλογές και ευκαιρίες για τη μείωση των εκπομπών, διατηρώντας παράλληλα την οικονομική ανάπτυξη. Επιπλέον, μπορούμε επίσης να προσβλέπουμε σε ευκαιρίες για να συζητήσουμε με άλλα συμβαλλόμενα μέρη κάθε υπερκάλυψη, σε αναλήψεις υποχρεώσεων και στις δράσεις τους και , ως εκ τούτου, συνεισφορές για την γεφύρωση του χάσματος.

Κύριε Πρόεδρε, για να ολοκληρώσω, επιτρέψτε μου να επαναλάβω ότι η σημερινή και αυριανή συζήτηση στρογγυλής τραπέζης είναι μια ευπρόσδεκτη ευκαιρία. Όχι μόνο για να παρουσιάσουμε ό, τι έχουμε κάνει , πώς το έχουμε εφαρμόσει και τι έχουμε επιτύχει, ή ακόμη και υπερκαλύψει τις μειώσεις  των εκπομπών μας. Είναι επίσης μια ευκαιρία να ακούσουμε τις εμπειρίες και τα διδάγματα από όλες τις πλευρές. Ειδικότερα, ελπίζω ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις συζητήσεις μας σήμερα και αύριο για να προσδιορίσουμε πώς μπορούμε όλοι να ενισχύσουμε περαιτέρω τις δράσεις μας για τη στήριξη της υλοποίησης των δεσμεύσεων μας  που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα και στις περαιτέρω στις συνεισφορές μας στη γεφύρωση του χάσματος μετριασμού (mitigation ambition gap).

Σας ευχαριστώ πολύ.»