Το Bloomberg, το Grexit και τα επικίνδυνα ολισθήματα

Time to read
less than
1 minute
Read so far

Το Bloomberg, το Grexit και τα επικίνδυνα ολισθήματα

Μάρτιος 16, 2015 - 20:25

Πήξαμε στους εισαγόμενους νεολογισμούς. Μετά το περιβόητο «Grexit» (έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ), μας προέκυψε τώρα και το «Grexident» (έξοδος από το ευρώ λόγω «ατυχήματος»). Κανονικά, δεν θα είχα καμία διάθεση να ασχοληθώ με τέτοιους προβληματισμούς οικονομικής φύσης. Οικονομολόγος δεν είμαι και στο σχολείο δεν τα πήγαινα καθόλου καλά με τα Μαθηματικά. Θα καθόμουν στην ησυχία μου, αν δεν μου έδινε την αφορμή το Bloomberg.

Πριν από λίγες μέρες, το γερμανικό κανάλι ZDF παρουσίασε γκάλοπ σύμφωνα με το οποίο το 52% των Γερμανών να επιθυμούν να φύγει η Ελλάδα από το ευρώ. Στη συνέχεια, το έγκυρο ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg (το τονίζω το «έγκυρο») αποφάσισε να πιάσει τον παλμό του κόσμου για να στοιχειοθετήσει το γκάλοπ. Ξεκινά λοιπόν το ρεπορτάζ με ένα γερμανό οδηγό ταξί ο οποίος βρίσκει ότι οι Ελληνες έχουν σηκώσει πολύ ψηλά τον αμανέ και καλά θα κάνουν να φύγουν από το ευρώ και κλείνει με τη γνώμη ενός οικοδόμου που θεωρεί αναξιόπιστη τη νέα ελληνική κυβέρνηση και λέει ότι έτσι όπως έχουν τα πράγματα, καλύτερα η Ελλάδα να φύγει από το ευρώ. Ενδιάμεσα, παραθέτει και άλλες απόψεις, στην πλειοψηφία τους αρνητικές, απλών  καθημερινών ανθρώπων - και ενδεχομένως, αναγνωστών της Bild.

Ευτυχώς που διάβασα αυτό το απαύγασμα δημοσιογραφικής εγκυρότητας και βαθύτατης πολιτικής και οικονομικής σκέψης και ήρθα στα ίσια μου. Κι αυτό γιατί λίγο νωρίτερα είχα διαβάσει τι είχε πει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ σε συνέντευξή του σε σειρά ευρωπαϊκών εφημερίδων, ανάμεσά τους τη γερμανική Suddeutsche Zeitung και τη βρετανική Guardian. «Ελληνική έξοδος από το ευρώ θα ήταν καταστροφικά βλακώδης», είπε ο Τουσκ, τονίζοντας μάλιστα ότι «η παραμονή της χώρας στο ευρώ δεν είναι οικονομικό θέμα, αλλά πρέπει να ειδωθεί και στο γεωπολιτικό της πλαίσιο». «Οι συνέπειες δεν θα ήταν μόνο οικονομικές», συνέχισε, τονίζοντας ότι «μια ελληνική έξοδος θα ήταν το πιο δραματικό κεφάλαιο σε ολόκληρη την ιστορία της ΕΕ».

Διάβασα αυτά, αλλά μετά σκέφτηκα ότι ο Τουσκ είναι Πολωνός και ίσως να μη βλέπει τα πράγματα τόσο καθαρά και αντικειμενικά όπως οι Γερμανοί. Χώρια που η Πολωνία δεν είναι στο ευρώ. Τότε, έπεσα πάνω σε κάτι που έγραψε ένας Γερμανός, ο γνωστός αρθογράφος των  Financial Times Βόλφγκανγκ Μινχάου: Το Grexit είναι ένα αποτέλεσμα που κανένας λογικός άνθρωπος δεν θα ευχόταν, κυρίως γιατί θα υπομόνευε τη γεωστρατηγική θέση της ΕΕ, ενώ από οικονομικής σκοπιάς θα αποκαλύψει ότι η νομισματική ένωση δεν είναι παρά ένα ενισχυμένο σύστημα σταθερών ισονομιών.

«Συνήθης ύποπτος» ο Μινχάου βέβαια, καθώς τα τελευταία χρόνια αρθογραφεί συχνά υπέρ της Ελλάδας σε ένα έντυπο μάλλον εχθρικό σε γενικές γραμμές. Συνέχισα, λοιπόν, να ψάχνω τι πιστεύουν και άλλοι Γερμανοί για το κεφάλαιο Grexit, πέραν των γνωστών Μέρκελ, Σόιμπλε, Σουλτς.

Τότε, έπεσα σε κάτι πραγματικά ενδιαφέρον: «Grexit; Προσοχή στα ολισθήματα (Grexit? Beware of slippery slopes). Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο που δημοσίευσε πρόσφατα το Ινστιτούτο Jacques Delors του Βερολίνου και το υπογράφει ο συνεργάτης του JorgHaas. Εκεί, ο γερμανός οικονομολόγος αναλύει τα πιθανά σενάρια ενός Grexit ή Grexident, καταρρίπτοντας διάφορα από τα κυρίαρχα στερεότυπα στην πολιτική σκηνή και στα ΜΜΕ της χώρας του.

Συμπέρασμα 1ο: Το ισχύον νομικό πλαίσιο στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την οικειοθελή αποχώρηση μιας χώρας από το κοινό νόμισμα και αδύνατη την αποπομπή της, κάτι που έχει ιδρώσει να επαναλαμβάνει τα τελευταία χρόνια ο Αλέξης Τσίπρας και όλα τα στελέχη του Σύριζα.

Συμπέρασμα 2ο: Το διακινούμενο σενάριο περί υιοθέτησης παράλληλου νομίσματος, κάτι που θα μπορούσε, θεωρητικά, να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της χώρας μας - είτε με επιθετική πρωτοβουλία της ελληνικής πλευράς (την οποία θεωρεί μάλλον αδύνατη με δεδομένη τη θέση του Σύριζα, αλλά και της πλειοψηφίας των Ελλήνων υπέρ του ευρώ) είτε ως αποτέλεσμα «ατυχήματος» (Grexident) - ενέχει σοβαρούς κινδύνους για ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

«Σε ό,τι αφορά την ενότητα του κοινού νομίσματος, μια τέτοια έκβαση θα είχε σχεδόν εξίσου καταστροφικές συνέπειες με μια πλήρη έξοδο», γράφει ο Jorg Haas. «Οι αγορές ίσως να μην περιμένουν πια την πλήρη έξοδο μιας χώρας μέλους από την ευρωζώνη, σίγουρα όμως θα αναμένουν ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων και ενδεχομένως, κατάσχεση λογαριασμών εφόσον μια χώρα αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Η ζώνη του ευρώ θα ερχόταν εκ νέου αντιμέτωπη με τον κίνδυνο διάσπασης, με πιθανώς τρομακτικές συνέπειες για άλλες χώρες σε κρίση τις οποίες οι υπεύθυνοι των αγορών θα βλέπουν ως 'επόμενες στη σειρά'».

Aκόμα πάντως και στην περίπτωση υιοθέτησης διπλού νομίσματος, την οποία ο Jorg Haas θεωρεί πραγματικά ακραία, η Ελλάδα θα παρέμενε τυπικά μέλος της ΕΕ και της ευρωζώνης. Ωστόσο, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψει κανείς τις μελλοντικές εξελίξεις. «Θα μπορούμε πια να μιλάμε για κοινό νόμισμα από τη στιγμή που σε μια χώρα θα κυκλοφορεί παράλληλο νόμισμα;», διερωτάται. «Ποια μορφή θα λάβουν οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Ενωσης; Η ΕΕ, κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα δείξει καμία προθυμία να αναγνωρίσει επίσημα το νέο στάτους και το νέο νόμισμα της Ελλάδας, καθώς κάτι τέτοιο θα άνοιγε την όρεξη και σε άλλα κράτη να πραγματοποιήσουν παρόμοιες  'πονηρές' εξόδους από το ευρώ αν νιώσουν ότι το βάρος του χρέους τους γίνεται δυσβάσταχτο».

Ο Χάας συνοψίζει λέγοντας ότι παραμένει εντελώς ασαφές το πώς θα μπορούσε να γίνει διαχειρίσιμο ένα ενδεχόμενο Grexit, καθώς και ότι δεν υπάρχει πολιτική ούτε οικονομική προσέγγιση απέναντι στο θέμα, πέραν του ότι θα έχει πια δημιουργηθεί «δεδικασμένο». Τονίζει δε ότι σκοπός της ανάλυσής του ήταν να αποδείξει ότι «υπάρχει σημαντικός κίνδυνος για ολισθήματα».

Το κείμενο αυτό γράφτηκε πριν από ένα μήνα, δεν είδα όμως να κάνει το γύρο του κόσμου, πόσο μάλλον, των ελληνικών ΜΜΕ, σε αντίθεση με το φρέσκο ρεπορτάζ του Bloomberg. Προφανώς, ο γερμανός ταξιτζής ξέρει καλύτερα.

Tags: