Επί τουρκοκρατίας στην Ελλάδα, όταν σε μια οικογένεια συνυπήρχαν χριστιανοί και μουσουλμάνοι, και επειδή προφανώς δεν είχαν έναν σωρό κατσαρολικά και ταψιά για να μαγειρεύουν ξεχωριστά, ούτε πολλές εστίες, ιδίως σε περιοχές της Ελλάδας όπου το χοιρινό αποτελούσε το κύριο γιορτινό πιάτο των ορθοδόξων, που είναι απαγορευτικό για τους μουσουλμάνους, οι προνοητικές νοικοκυρές έφτιαχναν ένα ζυμάρι και χώριζαν με αυτό το ταψί στα δύο: από τη μια μεριά το χοιρινό και από την άλλη το αρνάκι, ενώ το ζυμάρι στη μέση δεν άφηνε το χοιρινό να μολύνει το κρέας των μουσουλμάνων με τα «μιαρά» υγρά του.

Υπάρχει πάντα τρόπος, αν υπάρχει καλή θέληση. Και προνοητικότητα.

Εν έτει 2016, λοιπόν, διαβάζουμε ότι στη Γερμανία εξαφανίζονται τα παραδοσιακά χοιρινά λουκάνικα από τα κρεοπωλεία και τις αγορές, αλλά και από τις καντίνες των σχολείων, προκειμένου να μην προσβληθούν οι νεοεισερχόμενοι μουσουλμάνοι. Λες και στη Γερμανία δεν ζουν μουσουλμάνοι δεκαετίες τώρα. Παρ' όλα αυτά, οι φίλοι μας οι Γερμανοί θεωρούν ότι αυτό που κάνουν, δηλαδή το να εξαφανίζουν από τα καταστήματά τους και τις σχολικές καντίνες ένα παραδοσιακό έδεσμα το οποίο καταναλώνεται από τον ντόπιο πληθυσμό κατά κόρον, αποτελεί ένδειξη σεβασμού προς τους νεοεισερχόμενους.

Λες και δεν έχει η Γερμανία άλλες καυτές πατάτες σε σχέση με το μεταναστευτικό να διαχειριστεί -ή να διαλέξει πού θα τις πετάξει, κατά τον προσφιλή της τρόπο- και εντελώς υποκριτικά ασχολείται με το αν οι άνθρωποι που ξέφυγαν από τον πόλεμο προσβληθούν από το χοιρινό λουκάνικο. 

Αν ισχύουν τα όσα γράφουν τα διάφορα ρεπορτάζ, τότε οι Γερμανοί αποδεικνύουν στους μουσουλμάνους όχι ότι είναι φιλόξενοι, αλλά ότι είναι ραγιάδες. Δίνουν το μήνυμα ότι είναι και φαίνονται υποδεέστεροι, αφού με τόση ευκολία εξοστρακίζουν ένα δικό τους παραδοσιακό φαγητό επειδή έρχονται στη χώρα τους οι «καθαροί» μουσουλμάνοι. Κάτι που οι μουσουλμάνοι πιστεύουν ούτως ή άλλως.

Πρόσφατα, σε κάποιον Δήμο του Καναδά, η μουσουλμανική κοινότητα ζήτησε από τον δήμαρχο να απαγορεύσει την κατανάλωση χοιρινού στα σχολεία, επειδή οι μικροί μουσουλμάνοι προσβάλλονταν. Και ο δήμαρχος απάντησε ότι κάτι τέτοιο ήταν αδύνατον, ότι οι ίδιοι επέλεξαν να ζουν στον Καναδά, ότι για να φθάσουν εκεί πέρασαν από 27 χώρες και ότι θα πρέπει να προσαρμοστούν στην Πολιτεία στην οποία ζουν και εργάζονται. Αυτή εδώ είναι η άλλη πλευρά των πραγμάτων.

Δεν ξέρω με ποια πρακτική συμφωνείτε. Ωστόσο, σήμερα είναι τα λουκάνικα στη Γερμανία και αύριο μπορεί να είναι κάτι άλλο. Μήπως θα ζητηθεί από τις Ευρωπαίες να μην φορούν κοντομάνικα για να μην προκαλούν τους άνδρες μουσουλμάνους; Εντάξει, τραβηγμένο παράδειγμα, σύμφωνοι. Ο ευρωπαϊκός πολιτισμός, όμως, είναι διατεθειμένος ενοχικά και υποκριτικά να απεμπολήσει τα χαρακτηριστικά του και τις συνήθειές του επειδή θα φιλοξενήσει στα εδάφη του ανθρώπους με άλλες πεποιθήσεις και συνήθειες; Και τούτο είναι δημοκρατικό ως προς τον ευρωπαϊκό πληθυσμό; Χρειάζεται πραγματικά, προκειμένου να μην γίνονται διακρίσεις, να περιορίζεις τους πολίτες του κράτους σου για να δείξεις το φιλόξενο πρόσωπό σου στους νεοφερμένους; Που μάλιστα εύχεσαι να τους στείλεις κάποτε πίσω;

Ακούω συχνά από φίλους και γνωστούς την ατάκα «δεν εξισλαμίστηκε η Ελλάδα ύστερα από 400 χρόνια τουρκοκρατίας, θα εξισλαμιστεί τώρα;». Δεν είναι αυτός ο κίνδυνος, έτσι κι αλλιώς. Ο κίνδυνος είναι να ξεχάσουμε το ζυμαρένιο σύνορο στο ταψί των παλαιών οικογενειών: σεβασμός στην παράδοση του άλλου, αλλά σεβασμός και στη δική μας. Εκτός κι αν στην Ευρώπη αποφασίσαμε να μην δείχνουμε κανέναν σεβασμό στον δικό μας πολιτισμό με πρόσχημα τον σεβασμό στον πολιτισμό που έρχεται και αποκομμένοι από τις ρίζες μας αφεθούμε να είμαστε μοιραία έρμαια.

Σκεφθείτε και αυτό: Σκέπασαν στο Βατικανό τα γυμνά αγάλματα για να μην πάθει πολιτισμικό σοκ με το γυμνό ο ηγέτης του Ιράν που επισκέφθηκε την Ιταλία. Αλλά οι Ευρωπαίες ή Αμερικανές συνοδοί των πρωθυπουργών των Δυτικών κρατών φορούν τη μαντίλα εις ένδειξη σεβασμού όταν επισκέπτονται το Ιράν. Ως και η Περιστέρα φόρεσε τη μαντίλα κατά την επίσκεψή της -η σύζυγος ενός αριστερού πρωθυπουργού. 

Το Ιράν δεν παίζει με την κληρονομιά του. Δεν την απεμπολεί ούτε ως ένδειξη σεβασμού στους υψηλούς επισκέπτες. Και πολύ σωστά. Δεν είναι ένδειξη καλής θέλησης η άρνηση του εαυτού σου. Είναι απόδειξη αισθήματος κατωτερότητας.

Ούτε στη ζωή ούτε στη διπλωματία βγαίνει σε καλό αυτό.

Όλα τούτα δεν είναι δευτερεύοντα. Προσωπικά, παραδέχτηκα τους Γάλλους κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Ιρανού ηγέτη: ενοχλήθηκε που θα σέρβιραν κρασί στο επίσημο γεύμα και τους ζήτησε να το αποσύρουν. Και οι Γάλλοι είπαν ότι είναι βασικό στοιχείο της γαλλικής κληρονομιάς και ότι ή θα παρέθεταν το γεύμα με γαλλικό κρασάκι ή δεν θα το παρέθεταν καθόλου. Στη δεύτερη άρνηση του ηγέτη να αντικρίσει κρασί στο τραπέζι, οι Γάλλοι ανέβαλαν το γεύμα.

Δεν είναι μικροπράγματα της καθημερινότητας και σκέρτσα της διπλωματίας όλα τα παραπάνω. Θα τα βρούμε μπροστά μας. Εξάλλου, η καθημερινότητα και οι χρυσές τομές της διευκολύνουν τη συμβίωση.

Μην ξεχάσουμε το ζυμαρένιο σύνορο. Υπάρχει τρόπος συνύπαρξης χωρίς να υποτιμάται καμία πλευρά.

Γαλανιάδη Εύα