Αυτές που σημάδεψαν ανεξίτηλα την νεώτερη ιστορία μας.
Του Παν. Βέμμου
Το νέο ελληνικό κράτος, συγκροτήθηκε αφενός σαν απόρροια της Επανάστασης της Ανεξαρτησίας αφετέρου της παρέμβασης των Μεγάλων Δυνάμεων. Αυτοί οι παράγοντες διαμορφώνουν ως τις μέρες την πορεία του. Ο διαχρονικός αγώνας του Ελληνικού Λαού για δημοκρατία ξεκίνησε μέσα από την εξέγερση με τις Εθνοσυνελεύσεις, περιορίσθηκε με την επιβολή της μοναρχίας  και επιβλήθηκε με κίνημα στρατού και λαού στις 3 του Σεπτέμβρη του 1843 ως συνταγματική κοινοβουλευτική δημοκρατία.
Παρά τις εκτροπές, που δεν είναι λίγες, ο θεσμός αυτός λειτούργησε είτε ως συνταγματική είτε ως προεδρική δημοκρατία. Οι εκλογές το σημαντικότερο στοιχείο αυτού του θεσμού, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την συγκρότηση της κυβέρνησης και την πορεία του τόπου. Την Κυριακή 17 Ιουνίου διεξάγονται για μια ακόμα φορά εκλογές κρίσιμες για την δημοκρατία και τον τόπο. Η διέξοδος από την κρίση που από οικονομική έχει μετεξελιχθεί σε κοινωνική και εθνική τις καθιστά ιδιαίτερα κρίσιμες. Παράλληλα η διεκδίκηση για πρώτη φορά με αξιώσεις της κυβερνητικής εξουσίας μέσω εκλογών από την Αριστερά μπορεί να τις καταστήσει ιστορικές.
Με αφορμή αυτό το γεγονός θέλουμε να υπενθυμίσουμε κάποιες από τις εκλογές του 20ου αιώνα που σημάδεψαν ανεξίτηλα την νεώτερη ιστορία μας.
Εκλογές του 1910
Η οικονομική κρίση, η χρεωκοπία του 1893 και ο καταστροφικός ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897 είχαν οδηγήσει σε βαθειά πολιτική κρίση τη χώρα. Το στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί στις 14 προς 15 Αυγούστου του 1909 μιας ομάδας δημοκρατών αξιωματικών του «Στρατιωτικού Συνδέσμου» κάλεσε σε συμπόρευση το Λαό που εκφράστηκε με το παλαϊκό συλλαλητήριο στις 14 Σεπτεμβρίου. Χωρίς να καταργήσει σύνταγμα και βουλή επέβαλε την διενέργεια εκλογών για αναθεωρητική βουλή και μέτρα για να ανακουφισθεί ο Λαός από τους επαχθείς φόρους. Οι εκλογές διεξήχθησαν στις 8 Αυγούστου του 1910 με ζωηρή ροπή του εκλογικού σώματος προς την ανανέωση του πολιτικού δυναμικού με την εκλογή 165 ανεξάρτητων υποψηφίων σε σύνολο 362 εδρών της βουλής και σημαντική μείωση της δύναμης των παλαιών κομμάτων. Η πρόταση του αυτοδιαλυθέντος «Στρατιωτικού Συνδέσμου» για την υποψηφιότητα του Ε. Βενιζέλου στην Αττικο-Βοιωτία όπου έλαβε 32.765 ψήφους σε σύνολο 38.800 σήμανε την αρχή της πολιτικής σταδιοδρομίας στην Ελλάδα του κρητικού πολιτικού.
Εκλογές του 1920
Η υπογραφή της συνθήκης των Σεβρών, 28 Ιουλίου 1920, και η θριαμβευτική επιστροφή του Ε. Βενιζέλου στις 7 Σεπτεμβρίου (25 Αυγούστου με το παλαιό ημερολόγιο) έκανε πράξη σε μεγάλο βαθμό την Μεγάλη Ιδέα. Πίσω όμως από τους πανηγυρισμούς για τις ελληνικές διπλωματικές και στρατιωτικές επιτυχίες και το αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας υπήρχε και κέρδιζε έδαφος ένα πολύμορφο ρεύμα λαϊκής δυσαρέσκειας. Στον ελληνικό στρατό εξακολουθούσαν να υπηρετούν κλάσεις που είχαν κληθεί στους Βαλκανικούς πολέμους. Ο συμμαχικός αποκλεισμός, η υποχρεωτική επιστράτευση, οι επιτάξεις, τα έκτακτα στρατιωτικά μέτρα και η καταστολή του κρητικού κατά κανόνα χωροφύλακα, ήταν παράγοντες που τροφοδοτούσαν το ρεύμα της δυσαρέσκειας και ενίσχυαν μαζί με τον εξόριστο βασιλιά Κων/νο τον εθνικό διχασμό.
Στις εκλογές που έγιναν την 1 Νοεμβρίου (14 με το νέο ημερολόγιο) οι Φιλελεύθεροι του Ε. Βενιζέλου έπαθαν συντριπτική ήττα εξέλεξαν 198 μόνο βουλευτές σε σύνολο 369. Τους μισούς σχεδόν (52) εξέλεξαν στη Θράκη χωρίς αντίπαλο συνδυασμό που ήταν κάτω από τον έλεγχο του στρατού. Τις υπόλοιπες τις κέρδισαν στην Κρήτη, Ήπειρο, Λέσβο, Χίο, Ύδρα και Σπέτσες. Στην υπόλοιπη Ελλάδα μόνο 5 από τους 13 στην εκλογική περιφέρεια της Δράμας. Η ψηφοφορία έγινε με σφαιρίδια και έτσι δεν επιτρέπει ασφαλείς υπολογισμούς σε ψήφους των κομματικών δυνάμεων. Τα όσα ακολούθησαν με την Μικρασιατική καταστροφή, τον εθνικό διχασμό και τους πρόσφυγες είναι στοιχεία που ακόμα και σήμερα αποτελούν όχι μόνο αντικείμενο μελέτης και προβληματισμού, αλλά και καθορίζουν την πολιτική θέση ατόμων και κομμάτων.
Εκλογές 1946
Στην κατοχή το κίνημα Αντίστασης του Ελληνικού Λαού διαμόρφωσε πολιτικούς και κοινωνικούς συσχετισμούς που έθεταν σε αμφισβήτηση την θέση της χώρας στις προπολεμικές σφαίρες επιρροής. Τόσο η Μεγάλη Βρετανία στην αρχή και οι ΗΠΑ αργότερα με τις συνόδους κορυφής των Μεγάλων Δυνάμεων και με την ενίσχυση στο εσωτερικό των αντιεαμικών οργανώσεων επεδίωκαν να ελέγξουν την χώρα.
Το κίνημα του Δεκέμβρη του ’44 και η Συμφωνία της Βάρκιζας (Φλεβάρης του ’45) διαμόρφωσαν ένα κλίμα τρομοκρατίας και διώξεων της Εθνικής Αντίστασης, μέσω κρατικών και παρακρατικών οργανώσεων. Στις εκλογές που έγιναν στις 31 Μαρτίου 1946 το ΚΚΕ και άλλες αριστερές και αντιστασιακές οργανώσεις κήρυξαν αποχή, λάθος, όπως οι ίδιοι αναγνώρισαν αργότερα. Τα αποτελέσματα των εκλογών αυτών, όπως τα ανακοίνωσε η συμμαχική αποστολή, απείχε η Σοβιετική Ένωση, ήταν: Ηνωμένη Παράταξη Εθνικοφρόνων 55,1% 205 έδρες, Εθνική Πολιτική Ένωση 19,3% και 68, Κόμμα Φιλελευθέρων 14,4 και 48, Εθνικό κόμμα 6% και 23 και 10 έδρες μικρότερα κόμματα και αποχή για «κομματικούς» λόγους 9,3%. Η συμμαχική αποστολή αναγνώριζε ότι η εκλογική νοθεία δεν υπερέβαινε το 2%! Το αποτέλεσμα αυτό το αμφισβήτησαν έντονα όχι μόνο το ΚΚΕ και οι άλλες ΕΑΜ-γενείς πολιτικές δυνάμεις αλλά παράγοντες και δημοκρατικές οργανώσεις της Ευρώπης και Αμερικής. Οι εκλογές αυτές δεν έλυσαν το πρόβλημα της Ελλάδας, αλλά απλώς επανέφεραν μια κοινοβουλευτική κυβέρνηση και ο αστικός πολιτικός κόσμος πέτυχε να κρατήσει τον προσανατολισμό της χώρας προς Αγγλία και ΗΠΑ. Το τίμημα όμως για τον Ελληνικό λαό ήταν βαρύ, ακολούθησε ο καταστρεπτικός Εμφύλιος Πόλεμος, οι συνέπειες του οποίου φθάνουν ως τις μέρες μας. Ίσως σ’ αυτές τις εκλογές κλείσει ένας ιστορικός κύκλος για τη χώρα.