Τρεις ήταν οι εισηγητές για το θέμα της ύπαρξης καρτέλ στην αγορά πορτοκαλιού valencia στο Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου. Ο πρόεδρος του ΠΣ Γιώργος Πουλοκέφαλος και οι αντιπεριφερειάρχες Ντίνα Νικολάκου και Ντία Τζανετέα. Μεταξύ άλλων πρέπει να επισημάνουμε πως τονίστηκε η ύπαρξη καρτέλ και σε άλλα προϊόντα ενώ ο πρόεδρος του ΠΣ ανέφερε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα και την εδώ και δεκαετίες καθηλωμένη τιμή του γάλακτος για τους κτηνοτρόφους... Ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου Πέτρος Τατούλης επεσήμανε ακόμα πως απαιτείται να αλλάξει το νομοθετικό πλαίσιο για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς αλλά και να δοθούν οι αρμοδιότητες στις αιρετές Περιφέρειες... Και φυσικά δεν παρέλειψε να ζητήσει από τους δήμους να είναι προσεκτικοί στη λειτουργία των δημοτικών αγορών.... Τέλος εξήγγειλε και τη δημιουργία πιστοποιητικού κέντρου αγροτικών προϊόντων στην Περιφέρεια...
Διαβάστε ολόκληρη την εισήγηση των Πουλοκέφαλου- Τζανετέα- Νικολάκου
ΕΙΣΗΓΗΣΗ
12η Τακτική Συνεδρίαση Περιφερειακού Συμβουλίου Πελοποννήσου
Τετάρτη, 12/9/2012, 3:30
ΘΕΜΑ: Η θέση της Περιφέρειας Πελοποννήσου σε σχέση με τις χαμηλές τιμές στα πορτοκάλια ποικιλίας «Valencia» και της λειτουργίας των Καρτέλ
Εισηγητές: κ.κ. Γιώργος Πουλοκέφαλος, Ντία Τζανετέα και Κων/να Νικολάκου.
ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ: Αν πραγματοποιήσει κανείς σήμερα μια γρήγορη και ενδεικτική έρευνα αγοράς, θα διαπιστώσει ότι ο τελικός καταναλωτής αγοράζει τα Valencia στη λιανική αγορά 70 λεπτά του ευρώ το κιλό (0,7€/Kg τιμή καταναλωτή). Αν ανατρέξει στους Πίνακες που αναρτά ο ΟΚΑΑ (Οργανισμός Κεντρικής Αγοράς Αθηνών) απ΄ όπου το λιανικό εμπόριο αγοράζει χονδρεμπορικά τα Valencia), θα διαπιστώσει ότι πωλούνται κατά μέσο όρο 35 λεπτά του ευρώ το κιλό (0,35€/Kg). Οι παραγωγοί δηλώνουν ότι οι τιμές πώλησης των Valencia χύδην στους εμπόρους ανέρχονται (τιμή παραγωγού) σε 4-5 λεπτά του ευρώ το κιλό (0,04-0,05€/Kg). Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι: 1. Από τον παραγωγό (χύδην) στον καταναλωτή (διαλεγμένα), από το χωράφι στο ράφι που είναι η συνηθισμένη έκφραση, παρατηρείται μια εκρηκτική αύξηση των τιμών της τάξεως του [(0,7-0,05)/0,05)]χ100= 1.300% 2. Από τον παραγωγό στην Κεντρική Αγορά, η αύξηση της τιμής είναι περίπου [(0,35-0,05)/0,05]χ100= 600%, και 3. Από την Κεντρική Αγορά στην Κατανάλωση, η αύξηση είναι της τάξεως του [(0,7-0,35)/0,35]χ100 = 100%.
Εδώ ακριβώς είναι ο σκληρός πυρήνας του προβλήματος, που οδήγησε τον Περιφερειάρχη να δηλώσει στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας ότι θα φέρει το ζήτημα για διαβούλευση στο ΠΕΣΥΜ Πελοποννήσου έτσι, ώστε να καταρτιστεί μια συγκεκριμένη εισήγηση-πρόταση αντιμετώπισης του «Καρτέλ» των Valencia με τριπλό στόχο: 1. την προστασία του αγροτικού εισοδήματος των παραγωγών 2. την προστασία του εισοδήματος των καταναλωτών, και 3. τη συμβολή στη γενικότερη προσπάθεια της εξυγίανσης, της ομαλοποίησης και του εξορθολογισμού της αλυσίδας «παραγωγός-ενδιάμεσος-καταναλωτής», ιδιαίτερα σήμερα που η χώρα μας βρίσκεται στη δίνη της μεγάλης και πολυθεματικής κρίσης.
ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ: Το πρόβλημα που συζητούμε σήμερα, είναι τμήμα και συνιστώσα ενός ευρύτερου διαρκούς και διαχρονικού προβλήματος το οποίο υπήρχε στη χώρα μας πριν από την κρίση και συνεχίζει ακόμη και σήμερα, εν μεσω κρίσης, να υφίσταται χωρίς η πολιτεία, τα αρμόδια και συναρμόδια καθ΄ ύλην θεσμικά όργανα, οι συνεταιρισμοί, οι ενώσεις παραγωγών, οι διεπαγγελματικές οργανώσεις, οι Κοινές Οργανώσεις Αγοράς, τα δευτεροβάθμια συνδικαλιστικά όργανα των αγροτών, οι ρυθμιστικές αρχές, κ.λπ. να μην έχουν καταφέρει να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά και μόνιμα το φλέγον ζήτημα. Πρόκειται για το γνωστό σε όλους πρόβλημα του χάσματος ή της ψαλίδας των τιμών από τον παραγωγό στον καταναλωτή που συμπυκνώνεται στη φράση «από το χωράφι στο ράφι». Ένα ζήτημα που δεν αφορά μόνο στα πορτοκάλια της ποικιλίας Valencia αλλά σε όλα τα προϊόντα του πρωτογενούς τομέα και της αγρο-τροφικής αλυσίδας. Ούτε όμως μόνον σε αυτά. Η ίδια κατάσταση επικρατεί και στους άλλους τομείς της οικονομίας.
Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΡΤΕΛ:  Ο όρος καρτέλ μεταξύ των επιχειρήσεων (που στην αργκό αποκαλείται «κομπρομί», από το compromise), έχει κατά την Οικονομική Επιστήμη και την Πολιτική Οικονομία ένα σύνθετο εννοιολογικό περιεχόμενο που περιγράφει τις πολυάριθμες μορφές των εταιρικών συσπειρώσεων, συμπράξεων, συνασπισμών, συγκεντρώσεων στα διάφορα στάδια μιας παραγωγικής αλυσίδας οι οποίες έχουν ως στόχο την Καταστρατήγηση του Υγιούς, του Ελεύθερου και του Θεμιτού Ανταγωνισμού όπως αυτός καθορίζεται στο Ευρωπαϊκό και στο Εθνικό Δίκαιο του Ανταγωνισμού. Στην περίπτωση που εξετάζουμε σήμερα, αναφερόμαστε στις Οριζόντιες Συμφωνίες μεταξύ επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην ίδια αγορά (πορτοκάλια ποικιλίας Valencia) με στόχο την Ομοιόμορφη και Εναρμονισμένη Πρακτική που καθορίζουν το επίπεδο των τιμών παραγωγού. Είναι αυτονόητο ότι επιδιώκουν να μεγιστοποιήσουν το κέρδος τους καθηλώνοντας αφενός τις τιμές παραγωγού σε όσο το δυνατό χαμηλότερα επίπεδα  και αυξάνοντας όσο το δυνατόν περισσότερο τις τιμές καταναλωτή έτσι, ώστε να διευρύνουν την κερδοφορία τους με τρόπο ανορθόδοξο, δεοντολογικά και ηθικά απαράδεκτο καθώς και ποινικά κολάσιμο. Στην ουσία η πράξη συνιστά Αισχροκέρδεια (πλεονεξία για αθέμιτη κερδοσκοπία) η οποία αποτελεί αδίκημα κατά τον Ποινικό Κώδικα που, σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, μπορεί να επιφέρει και ακύρωση της οποιασδήποτε δικαιοπραξίας επί της οποίας βασίστηκε. Παράλληλα, από πλευράς Ενοχικού Δικαίου (ως κλάδου του Αστικού Δικαίου) αντιβαίνει τις αξίες, τις αρχές, τις διατάξεις και τη δεοντολογία της Προστασίας του Καταναλωτή ένεκα καταδολίευσης και αθέμιτων πρακτικών.
ΘΕΣΜΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ: Δυο είναι τα κύρια θεσμικά όργανα τα οποία οφείλουν εκ του ρόλου που τους ανέθεσε η πολιτεία να προστατεύουν τους παραγωγούς και τους καταναλωτές. Είναι η Επιτροπή Ανταγωνισμού και η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή. Με αυτές μπορούν να συνεργαστούν οι αρμόδιες υπηρεσίες των Υπουργείων όταν εξυφαίνονται φαινόμενα δημιουργίας καρτέλ (όπως, εν προκειμένω, οι Κεντρικές και οι Περιφερειακές Υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων). Από πλευράς Ευρωπαϊκής Ενώσεως, το θέμα εμπίπτει στη δικαιοδοσία της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού (ΓΔ κ.Αλεξάντερ Ιταλιανερ) υπό τον Επίτροπο Ανταγωνισμού και Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ.Χοακίν Αλμούνια σε συνεργασία με τους άλλους κατά περίπτωση συναρμόδιους Επιτρόπους (λ.χ. Μισέλ Μπαρνιέ Εσωτερικής Αγοράς και Υπηρεσιών, Κάρελ ντε Χουχτ Εμπορίου, Ντάτσιαν Τσόλος Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, κ.λπ.). Η υπόθεση αφορά και στην Κοινωνία των Πολιτών. Τα θεσμικά όργανα στην ΕΕ και στην Ελλάδα, εκτός από το καθήκον και τη δικαιοδοσία, διαθέτουν τους πόρους, την υλικοτεχνική υποδομή, τα μέσα και τη νομική ισχύ να επιβάλλουν το Δίκαιο του Ανταγωνισμού και την Προστασία του Καταναλωτή.  Στα ζητήματα της αντιμετώπισης των Καρτέλ εμπλέκονται οι Συλλογικοί Φορείς, οι Κοινωνικοί Εταίροι και πάνω απ΄ όλα οι Εθελοντικές Οργανώσεις του Κινήματος των Καταναλωτών.
Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ: Το πρώτο και κύριο καθήκον της Περιφέρειας είναι η προσπάθεια για τη διασφάλιση και την εμπέδωση της Ποιότητας της Ζωής και της Γενικευμένης Ευημερίας των Πολιτών. Επάνω σε αυτή την ανθρωποκεντρική αξία οικοδομούνται όλες οι επιμέρους ενέργειες της Περιφερειακής Στρατηγικής και των Πολιτικών για την Αειφόρο και Διατηρήσιμη Περιφερειακή Ανάπτυξη. Άξονας πρώτης προτεραιότητας είναι η Αγροτική Ανάπτυξη σε συνέργια με τον Τουρισμό και τις άλλες συντρέχουσες και αλληλοεξαρτώμενες στοχοθεσίες (υποδομές, ασφάλεια, προσέλκυση επενδύσεων, περιβάλλον, ενέργεια, κ.λπ.). Είναι αυτονόητο ότι η διαστρέβλωση, η διατάραξη και η παραμόρφωση της αγοράς (γενικά και ειδικά ανά προϊόν) διαμέσου παραβατικών μεθοδεύσεων καταστρατήγησης του θεμιτού ανταγωνισμού, συνιστούν πηγές έκλυσης κοινωνικού κόστους και κόστους ευκαιρίας. Δεν είναι μόνον ότι μειώνουν το αγροτικό εισόδημα και τραυματίζουν το εισόδημα του καταναλωτή. Παραβιάζουν τη νομιμότητα και την κυβερνησιμότητα στέλνοντας το μήνυμα ότι η πολιτεία δε ξέρει ούτε μπορεί να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Δημιουργούν παρασιτικά lobby που λυμαίνονται την αγορά. Μποϋκοτάρουν το κύρος της ορθής λειτουργίας της αγοράς. Αμαυρώνουν την επιχειρηματικότητα. Αυξάνουν τον πληθωρισμό και γεννούν θύλακες παράνομου πλουτισμού. Από ηθικής απόψεως συνιστούν καταδικαστέες αντικοινωνικές πράξεις, ιδιαίτερα σήμερα που η ελληνική κοινωνία υποφέρει εξαιτίας των απαιτήσεων της δημοσιονομικής προσαρμογής, της ύφεσης και της ανεργίας.
Παραβιάζει κανείς ανοικτές θύρες αν επαναλάβει το αυτονόητο. Ότι, δηλαδή, η Περιφέρεια Πελοποννήσου δε νομιμοποιείται να αναλάβει από μόνη της νομικές δράσεις και αστυνομικά μέτρα για την άμεση αντιμετώπιση του θέματος. Τούτο αποτελεί καθήκον και αρμοδιότητα των προαναφερθέντων φορέων. Αυτό το οποίο νομιμοποιείται να πράξει η Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι μια δέσμη συμπληρωματικών, επικουρικών, συνοδευτικών και υποστηρικτικών ενεργειών με στόχο τη βελτίωση και την αναβάθμιση της συνέργιας και του θεσμικού ρόλου των αρμοδίων φορέων.
Σύμφωνα με αυτή τη λογική, προτείνουμε τις ακόλουθες συντρέχουσες ενέργειες:
Άξονας Ενεργειών 1: Πιεστικές και συνεχείς παρεμβάσεις προς τις αρμόδιες Ελληνικές και Ευρωπαϊκές αρχές όταν παραβιάζεται το Δίκαιο του Ανταγωνισμού και το Δίκαιο του Καταναλωτή. Πίεση για τη βελτίωση της αναγνωριστικής αποτελεσματικότητας, της αποτρεπτικής αποτελεσματικότητας και της αποτελεσματικότητας εφαρμογής των αρμοδιοτήτων των θεσμικών οργάνων. Συνεχής παρακολούθηση της εξέλιξης των υποθέσεων για ανάδραση και εντατικοποίηση των παρεμβάσεων.
Άξονας Ενεργειών 2: Συνεργασία με την Κοινωνία των Πολιτών, τους Κοινωνικούς Εταίρους και τα Κινήματα Αιχμής των Καταναλωτών για τη συγκέντρωση πληροφοριών, την καταγραφή προβλημάτων, τη συλλογή και την επεξεργασία στοιχείων, την τεκμηρίωση προτάσεων προς τις αρμόδιες Ελληνικές και Ευρωπαϊκές αρχές.
Άξονας Ενεργειών 3:  Ευρεία Δημοσιότητα των ζητημάτων με ενεργοποίηση της Κοινωνίας των Πολιτών και κινητοποίηση των Κοινωνικών Εταίρων.
Άξονας Ενεργειών 4:  Δημιουργία Διαδραστικού Forum (στο πλαίσιο του Δικτυακού Τόπου της Περιφέρειας) με όλα τα θέματα που αφορούν στη στρέβλωση, παραμόρφωση και διατάραξη της ομαλής λειτουργίας της αγοράς.
Άξονας Ενεργειών 5: Παραγωγή Βάσης Δεδομένων και Οδηγού όπου θα κωδικοποιείται η Ελληνική και η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία που αφορούν στο Δίκαιο του Ανταγωνισμού και στην Προστασία του Καταναλωτή.
Άξονας Ενεργειών 6: Ένταξη των θεμάτων στη γνωμοδοτική και στη συμβουλευτική αρμοδιότητα του Συμπαραστάτη του Πολίτη και των Επιχειρήσεων.
Άξονας Ενεργειών 7: Ευαισθητοποίηση των Πολιτών και των Επιχειρήσεων και την προώθηση των ζητημάτων Πολιτικής Ανταγωνισμού, Δικαίου του Ανταγωνισμού, Προστασίας του Καταναλωτή και Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης.
Άξονας Ενεργειών 8: Σχέδιο Διαχείρισης των προαναφερθέντων και Έκθεση Δραστηριοτήτων που θα εμπίπτει στην αρμοδιότητα του Συμπαραστάτη του Πολίτη και των Επιχειρήσεων.
Άξονας Ενεργειών 9: Άμεση προώθηση της υλοποίησης του Δημοπρατηρίου Αγροτικών Προϊόντων σύμφωνα με τις δεσμεύσεις του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και τις Πολιτικές θέσεις της Περιφέρειας Πελοποννήσου όπως έχουν διατυπωθεί επανειλημμένως και στις οποίες εμμένει.  
                                                                                   Οι Εσηγητές