Ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννης Μανιάτης, προήδρευσε στην πρώτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ για την Ελληνική Προεδρία, χθες, Δευτέρα 3 Μαρτίου, στις Βρυξέλλες. Στο Συμβούλιο Περιβάλλοντος συμμετείχαν εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η Επίτροπος για την Κλιματική Δράση, Connie Hedegaard, ο Επίτροπος για το Περιβάλλον, Janez Potočnik, και ο Επίτροπος για την Υγεία, Tonio Borg.

Το Συμβούλιο πραγματοποίησε δημόσια συζήτηση προσανατολισμού σχετικά με το «Πλαίσιο πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια κατά την περίοδο 2020-2030». Οι Υπουργοί συμφώνησαν ότι η συζήτηση σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής ήταν αναγκαία, καθώς οι επενδυτές, οι επιχειρήσεις και οι πολίτες απαιτούν σαφήνεια και προβλεψιμότητα, όσον αφορά τις μελλοντικές πολιτικές για το κλίμα και την ενέργεια. Επιπλέον, οι Υπουργοί υπογράμμισαν την ανάγκη προετοιμασίας για τις διεθνείς διαπραγματεύσεις για μια νέα, παγκόσμια συμφωνία για την κλιματική αλλαγή. Η Ελληνική Προεδρία θα υποβάλει έκθεση σχετικά με την έκβαση της συζήτησης στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ενόψει της συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 20-21ης  Μαρτίου 2014.

Επιπλέον, το Συμβούλιο πραγματοποίησε δημόσια ανταλλαγή απόψεων σχετικά με το σχέδιο για την τροποποίηση της οδηγίας 2001/18/ΕΚ όσον αφορά στη δυνατότητα των κρατών μελών να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια, στο σύνολο ή σε τμήμα της επικράτειάς τους, των Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών που έχουν εγκριθεί στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ανταλλαγή απόψεων επιβεβαίωσε την προθυμία των κρατών μελών να ανοίξει εκ νέου η συζήτηση σχετικά με την παρούσα νομοθετική πρόταση. Η Ελληνική Προεδρία θα συγκαλέσει την πρώτη συνεδρίαση εμπειρογνωμόνων για να εξετάσουν την πρόταση, στις 13 Μαρτίου 2014. Η Προεδρία σκοπεύει να καταλήξει σε πολιτική συμφωνία μεταξύ των κρατών μελών και να προετοιμάσει την υιοθέτηση από την ΕΕ της σημαντικής αυτής νομοθεσίας μέχρι το τέλος του 2014.

Οι Υπουργοί συζήτησαν ακόμα για την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο. Σύμφωνα με τη φετινή Ετήσια Επισκόπηση της Ανάπτυξης, η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στην οικονομία προσφέρει σημαντικές δυνατότητες για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και επιχειρηματικών ευκαιριών, ωστόσο πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες ώστε να διασφαλιστεί μια βιώσιμη ανάκαμψη. Οι Υπουργοί εστίασαν κυρίως στους τρόπους βελτίωσης της χρήσης των πράσινων προτεραιοτήτων στην οικονομία των εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων και στο εξάμηνο συνολικά. Η ετήσια Έκθεση για την Ανάπτυξη 2014, αποτελεί μέρος των σχετικών διαβουλεύσεων του Συμβουλίου στο πλαίσιο της προετοιμασίας για το εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 20 και 21 Μαρτίου.

Ειδικότερα, όσον αφορά την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με το πλαίσιο για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030, έγινε μια πολύ ενδιαφέρουσα ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των Υπουργών Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής. Οι επενδυτές, οι επιχειρηματίες και οι πολίτες, επιθυμούν να χαρακτηρίζονται οι μελλοντικές πολιτικές για το κλίμα και την ενέργεια από διαφάνεια και προβλεψιμότητα. Επιπλέον, είναι αναγκαία η προετοιμασία για τις διεθνείς διαπραγματεύσεις με στόχο μια νέα παγκόσμια συμφωνία σχετικά με την αλλαγή του κλίματος.

Στόχος του μελλοντικού πλαισίου είναι να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ τριών βασικών στοιχείων:

1. περιβαλλοντική βιωσιμότητα,

2. ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και προστασία των καταναλωτών, και

3. ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού.

Προς το σκοπό αυτό, απαιτείται μια ολοκληρωμένη προσέγγιση και συνοχή μεταξύ μέσων και πολιτικών. Τα θέματα αυτά αναμφισβήτητα συνδέονται, επίσης, με την ανάγκη να διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα οι τιμές ενέργειας και να διασφαλίζεται η ανταγωνιστικότητα και άρα η διατήρηση θέσεων εργασίας της ΕΕ. Γενικά, η πλειοψηφία των Υπουργών δέχτηκε με ικανοποίηση μια προσέγγιση που προβλέπει μεγαλύτερη ευελιξία για τα κράτη μέλη κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη θέσπιση μέτρων μεγαλύτερης οικονομικής αποδοτικότητας, με σκοπό την επίτευξη του γενικού στόχου. Ωστόσο, παραμένουν ερωτηματικά σχετικά με την εφαρμογή της ευελιξίας αυτής στην πράξη, ιδίως όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες και το νέο πλαίσιο διακυβέρνησης.

Μεταξύ των Κρατών-Μελών, υπάρχουν διαφοροποιήσεις, στο επίπεδο φιλοδοξίας, στον αριθμό των στόχων και στην πορεία της χρονικής υλοποίησης. Ο καταμερισμός των προσπαθειών μεταξύ των κρατών μελών αποτελεί ένα ζήτημα καίριας σημασίας για τις προσεχείς συζητήσεις, ενώ επίσης πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι διαφορετικές συνθήκες που επικρατούν στις χώρες της Ένωσης.

Επί του θέματος, θα επακολουθήσει αντίστοιχη συζήτηση μεταξύ των Υπουργών Ενέργειας και στη συνέχεια ο Υπουργός ΠΕΚΑ θα υποβάλει έκθεση προς στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Rompuy, περιγράφοντας τα ουσιώδη στοιχεία των διαβουλεύσεων. Κατόπιν, αναμένονται οι αποφάσεις που θα ληφθούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο,  το οποίο θα συζητήσει το θέμα αυτό κατά τη σύνοδο στις 20-21 Μαρτίου.

Όσον αφορά στο θέμα της τροποποίησης της οδηγίας 2001/18 για τη δυνατότητα που παρέχεται στα κράτη μέλη να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια ΓΤΟ στην επικράτειά τους, οι οποίοι έχουν εγκριθεί σε ενωσιακό επίπεδο, πρόκειται για ένα πολύ δύσκολο θέμα που διχάζει την Ευρώπη και βρίσκει τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών αντίθετο στις όποιες αποφάσεις αδειοδότησης καλλιεργειών λαμβάνονται σε επίπεδο ΕΕ. Ενδεικτικό της δυσκολίας του θέματος και της πόλωσης μεταξύ των κρατών μελών που υποστηρίζουν την αδειοδότηση των ΓΤΟ και αυτών που αντιτίθενται σε αυτή, είναι ότι αν και η πρόταση παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2010, τελευταία φορά συζητήθηκε τον Μάρτιο του 2012 χωρίς να καταστεί δυνατή η επίτευξη συμφωνίας.

Η Ελληνική Προεδρία, μετά τη σχετική συζήτηση που διεξήχθη στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων με αφορμή την αδειοδότηση της καλλιέργειας του αραβόσιτου 1507, αποφάσισε να ξαναφέρει στο προσκήνιο τη σχετική συζήτηση που είχε διακοπεί άδοξα πριν από δύο χρόνια και να διερευνήσει κατά πόσο υπάρχει πλέον γόνιμο έδαφος για την επίτευξη συμφωνίας με βάση τη νέα συμβιβαστική πρότασή μας.

Κατά τη χθεσινή ανταλλαγή απόψεων επιβεβαιώθηκε ότι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι αντιπροσωπίες επικρότησαν την πρωτοβουλία της Ελλάδας για επανεξέταση της εν λόγω νομοθετικής πρότασης όπως αυτή έχει τροποποιηθεί από την Ελληνική Προεδρία. Ως εκ τούτου, η Προεδρία δρομολόγησε ήδη την εξέταση της πρότασης σε τεχνικό και πολιτικό επίπεδο. Στόχος μας είναι η επίτευξη πολιτικής συμφωνίας πριν από το τέλος της ελληνικής Προεδρίας. Σήμερα, η   υφιστάμενη αδειοδοτική διαδικασία δεν επιτρέπει στα κράτη μέλη να απαγορεύουν την καλλιέργεια των ΓΤΟ εφόσον αυτοί έχουν αδειοδοτηθεί από την ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα παραμένουν οι διαμετρικά αντίθετες απόψεις των κρατών μελών για τους ΓΤΟ. Παρόλα αυτά, η Ελληνική Προεδρία, με ρεαλισμό αλλά και σεβασμό στους Ευρωπαίους πολίτες οι οποίοι στην μεγάλη πλειοψηφία τους αντιτίθενται στην καλλιέργεια ΓΤΟ στην Ευρώπη, θα εξαντλήσει τα περιθώρια που υπάρχουν στην παρούσα χρονική συγκυρία για την κατά το δυνατόν βελτίωση του συστήματος αδειοδότησης, προκειμένου να μπορούν πλέον τα κράτη που το επιθυμούν να μην επιτρέπουν την καλλιέργεια των ΓΤΟ στο έδαφός τους. 

Τέλος, σχετικά με την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, έγινε μια πολύ ενδιαφέρουσα ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των Υπουργών. Όπως δήλωσε ο Υπουργός ΠΕΚΑ, Γιάννης Μανιάτης, «το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο προσφέρει μια εξαιρετική ευκαιρία για το Συμβούλιο Περιβάλλοντος να προχωρήσει με ένα μακρόχρονο στόχο, ενσωματώνοντας δράσεις για το περιβάλλον και το κλίμα στην οικονομική και δημοσιονομική διαδικασία λήψης αποφάσεων, στο πλαίσιο επίτευξης μιας βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης». Συζητήθηκαν αρκετά μέτρα, ανάλογα φυσικά και με τις εθνικές ιδιαιτερότητες του κάθε Κράτους-Μέλους, που έχουν τις μεγαλύτερες δυνατότητες να συμβάλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, σε σχέση με την κλιματική αλλαγή και την αποδοτικότητα των πόρων.

Μετά την καθοδήγηση που θα υπάρξει από το εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, οι Υπουργοί Περιβάλλοντος θα μπορέσουν να διαδραματίσουν πιο σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία των εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων, ώστε να εξασφαλιστεί η δυνατότητα της ανάπτυξης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας που προκύπτουν από την πορεία προς τις χαμηλές εκπομπές άνθρακα και την αποδοτική χρήση των πόρων.

Ο Υπουργός ΠΕΚΑ, Γιάννης Μανιάτης, σε δηλώσεις του μετά το Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος, είπε τα ακόλουθα :

«Κάναμε ένα καλό ξεκίνημα ως Ελληνική Προεδρία στο Συμβούλιο Περιβάλλοντος. Δύο ήταν τα βασικά θέματα της δημόσιας διαβούλευσής μας. Ξεκινώ με το μεγάλο θέμα του Πλαισίου Ενέργεια και Κλιματική 2020-2030.

Πρόκειται για την μεγάλη πρόκληση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να αντιμετωπίσει τα επόμενα χρόνια το ενεργειακό της μέλλον. Το ίδιο θέμα θα συζητήσουμε αύριο, κατά την συζήτηση στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας.

Έχω έξι πολύ βασικά σημεία να θέσω και τα οποία τέθηκαν από τους συναδέλφους μου υπουργούς Περιβάλλοντος:

1)      Η Ευρώπη πρέπει να συνεχίσει να είναι φιλόδοξη, εξαιρετικά φιλόδοξη, στους στόχους για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η Ευρώπη οφείλει να συνεχίσει να είναι στην πρωτοπορία για την καταπολέμηση των αρνητικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

2)      Με την ίδια αποφασιστικότητα πρέπει να προχωρήσουμε, ώστε να διασφαλίσουμε τις καλύτερες προϋποθέσεις για μία παγκόσμια συμφωνία την επόμενη χρονιά στο Παρίσι, η οποία θα δίνει ελπίδα, προοπτική, όραμα και αισιοδοξία στους πολίτες αυτού του πλανήτη ότι η ανοδική πορεία της θερμοκρασίας σε πλανητικό επίπεδο θα πάψει να υφίσταται.

3)      Στο Πλαίσιο Ενέργεια Κλιματική Αλλαγή 2020-2030 η Ευρώπη πρέπει να στείλει ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε όλους τους διεθνείς επενδυτές, ιδιαίτερα στον τομέα της ενέργειας όπου οι επενδύσεις έχουν μακροχρόνια προοπτική και απαιτούν δεκαετίες προετοιμασίας και δεκαετίες υλοποίησης, έχουμε βαθιά ανάγκη να ξεκαθαρίσουμε απολύτως το τοπίο.

4)      Όλες οι πολιτικές μας για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, για τη μεγαλύτερη δυνατή εισαγωγή των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο της ΕΕ και των κρατών μελών, αλλά και για την ενίσχυση των πρωτοβουλιών για εξοινομόμηση ενέργειας και ενεργειακή απόδοση έχουν και πρέπει να έχουν ένα στόχο: τη μείωση των εκπομπών και τη βελτίωση ταυτόχρονα της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης με τη μείωση της ενεργειακής της εξάρτησης από εξωτερικές πηγές.

5)      Θα πρέπει να στηρίξουμε την ανταγωνιστικότητα των Ευρωπαϊκών επιχειρήσεων οι οποίες έχουν να ανταγωνιστούν τον παγκόσμιο διεθνή ανταγωνισμό, ώστε να διατηρήσουμε τις υφιστάμενες θέσεις εργασίας. Φιλοδοξία μας είναι να δημιουργήσουμε και νέες θέσεις εργασίας, κυρίως στους τομείς της πράσινης οικονομίας, της πράσινης ανάπτυξης.

6)      Μέσα από συγκεκριμένες πολιτικές που θα ασκήσουμε στο πλαίσιο των ενεργειακών μας δράσεων θα πρέπει ασφαλώς να στηρίξουμε τα ευάλωτα νοικοκυριά, να φροντίσουμε τα νοικοκυριά της Ευρώπης να έχουν χαμηλές τιμές ενέργειας.

Το δεύτερο μεγάλο θέμα που μας απασχόλησε είναι οι Γενετικά Τροποιημένοι Οργανισμοί. Ένα θέμα το οποίο ήταν σε ύπνωση τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Πήραμε την πρωτοβουλία και το θέσαμε σε συζήτηση στο σημερινό Συμβούλιο. Η εντολή που μας έδωσε το Συμβούλιο είναι ισχυρή. Ο φάκελος ξανανοίγει. Θα δώσουμε τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να μπορούν να αρνηθούν τις καλλιέργειες Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών, υπό προϋποθέσεις ασφαλώς. Όμως, σε κάθε περίπτωση, η μεγάλη πλειοψηφία των Ευρωπαίων πολιτών που είναι αντίθετοι στην εκμετάλλευση Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών βρίσκει πια με βάση τη σημερινή απόφαση ένα πολύ ισχυρό σύμμαχο.

Είμαστε αισιόδοξοι ότι με τη βοήθεια και της Επιτροπής, αλλά και όλων των μελών του Συμβουλίου, θα καταφέρουμε στη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας να φτάσουμε σε μια συγκεκριμένη πολιτική συμφωνία, έτσι ώστε επιτέλους τα κράτη μέλη να έχουν τη δυνατότητα να απαγορεύσουν την καλλιέργεια των Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών».