Στο πλαίσιο λειτουργίας των εξ αποστάσεως υπηρεσιών πληροφόρησης του Δικτύου Πληροφόρησης και Συμβουλευτικής Υποστήριξης και Ενδυνάμωσης Εργαζομένων και Ανέργων,  δημοσιεύεται κείμενο πληροφόρησης της ενότητας «Θέματα Απασχόλησης» με τίτλο " Η σημασία του επαγγελματικού προσανατολισμού στην περίοδο της υγειονομικής κρίσης του COVID-19".

Η υγειονομική κρίση του COVID-19 επηρέασε βαθιά - μαζί με άλλους τομείς -και την αγορά εργασίας, διαμορφώνοντας πρωτόγνωρες συνθήκες και νέες απαιτήσεις.

Το εργατικό δυναμικό, προκειμένου να ανταποκριθεί σε αυτές, είναι αναγκαίο να τις κατανοήσει και να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο του στο νέο εργασιακό τοπίο.

Ο επαγγελματικός προσανατολισμός, μέσω οργανωμένων και συστηματικών παρεμβάσεων, στοχεύει στην παροχή βοήθειας στα άτομα σε θέματα επαγγελματικής ανάπτυξης, επιλογής και σχεδιασμού σταδιοδρομίας.

Διευκολύνει την αυτογνωσία, παρέχει πληροφόρηση για την αγορά εργασίας και συμβάλλει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, ενδυναμώνοντας και υποστηρίζοντας τους ενδιαφερομένους για τη διαχείριση της σταδιοδρομίας τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη διεύρυνση των εκπαιδευτικών και επαγγελματικών οριζόντων τους και τη βελτίωση σε βάθος χρόνου των επαγγελματικών τους προοπτικών.

Συντάκτρια:
Μόσχου Σταματία

Εισαγωγή

Στον απόηχο της πολυετούς οικονομικής κρίσης που έπληξε τη χώρα μας, με τις συνέπειές της να παραμένουν ιδιαίτερα αισθητές για πολλά χρόνια ακόμα, ξέσπασε στις αρχές του έτους μια νέα κρίση, η παγκόσμια υγειονομική κρίση του COVID-19, η οποία - εκτός από τις καταστροφικές επιδράσεις που είχε στην υγεία των πληθυσμών - αποδόμησε και την οικονομία των χωρών, προκαλώντας ανάσχεση στην εύθραυστη ανάκαμψη της οικονομίας και αυξάνοντας κατακόρυφα την αβεβαιότητα για το μέλλον της αγοράς εργασίας.
Σε αυτή τη συγκυρία της βαθύτατης και πολυεπίπεδης κρίσης, αποδίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα στον επαγγελματικό προσανατολισμό για το σχεδιασμό του επαγγελματικού μέλλοντος των ατόμων, μέσω της διεύρυνσης των εκπαιδευτικών και επαγγελματικών τους οριζόντων.

Οι επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης στην αγορά εργασίας

Τα μέτρα που ελήφθησαν για τον περιορισμό της πανδημίας οδήγησαν στην παρατεταμένη αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων πολλών κλάδων της οικονομίας και στην αλλαγή του τρόπου λειτουργίας σχεδόν όλων, με συνέπεια τη δραματική αύξηση της ανεργίας, τη μείωση του εισοδήματος και των ωρών εργασίας των εργαζομένων, την ανατροπή των δεδομένων στις εργασιακές σχέσεις και συνθήκες παροχής της εργασίας, καθώς επίσης τη δημιουργία νέων απαιτήσεων από τους εργαζομένους, προκειμένου να εναρμονιστούν με τις υποχρεωτικά εφαρμοζόμενες πρακτικές.

Σύμφωνα με σχετικό ενημερωτικό δελτίο του Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού:
• Παγκοσμίως η κρίση της πανδημίας επηρέασε και συνεχίζει να επηρεάζει, είτε άμεσα είτε έμμεσα, πάνω από το 70%-80% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού. Το 40% περίπου του δυναμικού αυτού κινδυνεύει να περιέλθει σε καθεστώς μακροχρόνιας ανεργίας.
Σημειώνεται δραστική μείωση των ωρών εργασίας, που ισοδυναμεί με 305 εκατ. θέσεις πλήρους απασχόλησης, οι οποίες τελούν υπό αναστολή.
• Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 5,3% των εργαζομένων έχασε οριστικά τη δουλειά του, ενώ το ποσοστό της προσωρινής απώλειας της θέσης εργασίας ανέρχεται σε 23,2%. Το 15,6% των εργαζομένων εκφράζει ισχυρούς φόβους για οριστική απόλυση στο άμεσο μέλλον λόγω της κρίσης, το 50% και πλέον του εργατικού δυναμικού υπέστη μικρότερη ή μεγαλύτερη μείωση του χρόνου εργασίας, ενώ πάνω από το 1/3 των εργαζομένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο προηγουμένως απασχολείτο διά ζώσης στο χώρο εργασίας του, εντάχθηκε σε καθεστώς τηλεργασίας.
• Στην Ελλάδα σημειώνεται μεγάλη πτώση του αριθμού νέων προσλήψεων. Επιπλέον, περίπου το 45% των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα εντάχθηκε σε καθεστώς αναστολής σύμβασης εργασίας, ενώ αρχίζει ήδη να διαφαίνεται μια αύξηση στις μετατροπές συμβάσεων εργασίας από πλήρους απασχόλησης σε εκ περιτροπής εργασία, υποδηλώνοντας σημαντική μείωση των ωρών εργασίας στον ιδιωτικό τομέα.

Το νέο εργασιακό τοπίο

Η υγειονομική κρίση επιτάχυνε ραγδαία τις αλλαγές στην αγορά εργασίας, που είχαν ήδη αρχίσει να συντελούνται. Νέος τρόπος εργασίας, νέες συνθήκες, νέες απαιτήσεις, πολυπλοκότητα και συνεχής μεταβολή.
Ψηφιακός μετασχηματισμός, τηλεργασία, τηλεκπαίδευση, ανάπτυξη δεξιοτήτων και διά βίου μάθηση φαίνεται να κυριαρχούν στον μελλοντικό κόσμο της εργασίας. Απομακρυνόμαστε όλο και περισσότερο από τη μορφή της «γραμμικής σταδιοδρομίας» – στο πλαίσιο της οποίας το άτομο αρχίζει να εργάζεται σε ένα επάγγελμα και συνεχίζει στο ίδιο επί μακρόν – και τείνουν να κυριαρχήσουν νέες μορφές σταδιοδρομίας, που συχνά αποδίδονται με τους όρους «απρόβλεπτη», «πολύπλευρη», «ασταθής», «κυκλική» και «μεταβατική».

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελετών διαφόρων οικονομικών, εκπαιδευτικών και επιχειρηματικών φορέων της Ευρώπης και των ΗΠΑ, προβλέπεται ότι η τηλεργασία θα γίνει κοινή κατάσταση και τα άτομα θα μπορούν να εργάζονται από διάφορους τόπους, ενώ η σταθερή απασχόληση σε κάποιον εργοδότη θα υποχωρήσει και θα συνηθίζεται η συνεργασία του εργαζομένου με διαφορετικές εταιρείες. Επίσης, καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, αναμένεται ότι θα έχει σημαντική επίδραση στην απασχόληση και στις δεξιότητες σε βάθος χρόνου, σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους τομείς. Επειδή σχεδόν κάθε επάγγελμα θα συνδέεται με την τεχνολογία, θα πρέπει οι εργαζόμενοι να προσαρμόζουν διαρκώς τις ψηφιακές δεξιότητές τους, ώστε να μπορούν να συμμετέχουν στην αγορά εργασίας. Αν δεν το κάνουν, κινδυνεύουν να μείνουν
εκτός αυτής. Και ενώ στο παρελθόν οι ακαδημαϊκοί τίτλοι ήταν αρκετοί για να εξασφαλίσουν την επαγγελματική αποκατάσταση των ανθρώπων και την καταξίωσή τους, οι σημερινές τάσεις στην αγορά εργασίας δείχνουν ότι η επιτυχία στηρίζεται – πέρα από την τεχνική γνώση – σε επιπρόσθετες δεξιότητες που δεν σχετίζονται με την τυπική εκπαίδευση, τις ήπιες δεξιότητες (soft-skills), τις οποίες τα άτομα καλούνται να αναπτύξουν, ώστε να ανταποκριθούν στις νέες ανάγκες και στον ανταγωνισμό. Πρόκειται για ένα συνδυασμό στοιχείων προσωπικότητας, συμπεριφορών και κοινωνικών δεξιοτήτων που φαίνεται να είναι εξαιρετικά σημαντικά, τόσο στην αρχική διαδικασία επιλογής προσωπικού όσο και στη μετέπειτα εξέλιξη των εργαζομένων, καθώς ο ανταγωνισμός και η τεχνολογική ανάπτυξη θα δημιουργούν συνεχώς νέες απαιτήσεις.

Έτσι, δεξιότητες όπως η επαγγελματική προσαρμοστικότητα, η επαγγελματική ανθεκτικότητα και η αυτοδιαχείριση της σταδιοδρομίας καθίστανται όλο και πιο σημαντικές.
Σε πρόσφατη έρευνα εργατικού δυναμικού σε χώρες με αναπτυγμένη οικονομία, όπου διερευνήθηκε τι πιστεύουν τα ηγετικά στελέχη και οι εργαζόμενοι για την απασχόληση στη μετά COVID-19 εποχή, μεταξύ άλλων αναδείχθηκε ότι, ενώ οι δεξιότητες τεχνολογίας αιχμής (hardskills) χαρακτηρίζονται πολύ σημαντικές και από τους εργοδότες και από τους εργαζομένους, οι απόψεις των δύο πλευρών διαφέρουν ως προς τα πλεονεκτήματα των ήπιων δεξιοτήτων (softskills), όπως η ανθεκτικότητα, η κριτική σκέψη, η συναισθηματική νοημοσύνη και η επικοινωνία, στις οποίες οι εργαζόμενοι δεν αποδίδουν τη σημασία που αποδίδουν τα ηγετικά στελέχη. Στα συμπεράσματα σημειώνεται ότι η διαφορά στο πώς προσεγγίζουν εργοδότες και εργαζόμενοι τις δεξιότητες φανερώνει την αναντιστοιχία μεταξύ των δεξιοτήτων οι οποίες αναπτύσσονται
τώρα και αυτών που θα απαιτούνται μελλοντικά από τον επιχειρηματικό κόσμο και ότι η εξ αποστάσεως εργασία ανέδειξε ίσως την ανάγκη για hard-skills, όμως τα ευρήματα δείχνουν ότι
μακροπρόθεσμα η ανάγκη για καλά αναπτυγμένες «soft-skills», που είναι απαραίτητες στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται, όπως είναι η ανθεκτικότητα και η συναισθηματική νοημοσύνη, θα είναι επίσης πολύ σημαντική.

Σε αυτό το απαιτητικό περιβάλλον της σύγχρονης αγοράς εργασίας το εργατικό δυναμικό καλείται να αναλάβει με υπευθυνότητα πρωτοβουλίες και να δείξει μεγαλύτερη προσωπική ευθύνη, προκειμένου να κατευθύνει τη ζωή του και να διαχειριστεί με αποτελεσματικό τρόπο τη σταδιοδρομία του.

Ο επαγγελματικός προσανατολισμός

Ως επαγγελματικός προσανατολισμός νοούνται όλες οι μορφές παρεμβάσεων, στρατηγικών και τεχνικών που έχουν στόχο την παροχή βοήθειας στο άτομο σε θέματα επαγγελματικής ανάπτυξης, επιλογής και σχεδιασμού σταδιοδρομίας· η δε επαγγελματική συμβουλευτική αποτελεί το μέσο για την επίτευξη των στόχων του επαγγελματικού προσανατολισμού και εμπεριέχει οργανωμένες και συστηματικές προσπάθειες, σχεδιασμένες να διευκολύνουν την επαγγελματική ανάπτυξη του ατόμου, την αίσθηση ταυτότητας και την επαγγελματική του δράση.

Ατομικά οφέλη του επαγγελματικού προσανατολισμού

Σε μελέτη του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Aνάπτυξη της Eπαγγελματικής Kατάρτισης (Cedefop, 2014), στην οποία αναλύονται οι σταδιοδρομίες και παρουσιάζονται ιστορίες ανθρώπων μέσης ηλικίας, εντοπίστηκαν αρκετές περιπτώσεις αστάθειας και αδυναμίας χάραξης μιας συνεκτικής επαγγελματικής πορείας, οι οποίες αποδόθηκαν στην αδυναμία των ατόμων να βρουν σωστές πληροφορίες σε θέματα σταδιοδρομίας, καθώς και στην έλλειψη δεξιοτήτων διαχείρισης σταδιοδρομίας.

Ο επαγγελματικός προσανατολισμός εκπληρώνει απόλυτα αυτή την ανάγκη. Διευκολύνει την αυτογνωσία του ατόμου, παρέχει πληροφόρηση για την αγορά εργασίας και συμβάλλει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, ενδυναμώνοντας και υποστηρίζοντας το άτομο για τη διαχείριση της σταδιοδρομίας του. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα των πρακτικών που εφαρμόζονται είναι μια προσέγγιση από το σύμβουλο προσαρμοσμένη στο άτομο, που να περιλαμβάνει συζήτηση μαζί του και αξιολόγηση των δεξιοτήτων, των συμπεριφορών και των προτιμήσεών του.

Διευκόλυνση της αυτογνωσίας
Στο πεδίο αυτό υποστηρίζεται ο συμβουλευόμενος προκειμένου να κατανοήσει βαθύτερα τον εαυτό του και τη συμπεριφορά του. Διερευνώνται τα προσωπικά του χαρακτηριστικά, τα ενδιαφέροντα, οι επιθυμίες και οι ανάγκες του, οι επαγγελματικές αξίες, οι δεξιότητες, τα οφέλη από το παρελθόν και τα εμπόδια με τα οποία έρχεται αντιμέτωπος. Αυτό είναι απαραίτητο διότι, για να μελετήσει σε βάθος τις επιλογές
του στην αγορά εργασίας το άτομο, πρέπει πρώτα να εξετάσει τις προσωπικές του δυνατότητες και κλίσεις.

Επίσης διερευνάται και ενισχύεται θετικά η εικόνα που έχει το άτομο για τον εαυτό του (αυτοεικόνα). Η αυτοεικόνα είναι ο συνδυασμός της γνώσης για τη συμπεριφορά του, τις στάσεις, τις αξίες, τις πεποιθήσεις και τα συναισθήματά του (αυτογνωσία) και της άποψης που διαμορφώνει για τον εαυτό του (αυτοαντίληψη). Παίζει καθοριστικό ρόλο στις επιλογές του (είτε είναι κοινωνικές, είτε εκπαιδευτικές, είτε επαγγελματικές), καθώς σχετίζεται με τον τρόπο που ερμηνεύει τις εμπειρίες του και δημιουργεί ανάλογες προσδοκίες και φιλοδοξίες. Αν προσπαθούσε κανείς να αναζητήσει τις αιτίες που οδηγούν τα άτομα στην αποτυχία και την άρνηση, θα διαπίστωνε ότι πολλά από τα άτομα αυτά απέτυχαν να χτίσουν μια θετική αυτοεικόνα· είναι άτομα που αποθαρρύνθηκαν γρήγορα, που ο εαυτός τους τα πρόδωσε σε κρίσιμα σημεία.

Αντίθετα, τα επιτυχημένα άτομα χαρακτηρίζονται από ιδιότητες που αντανακλούν μια πολύ θετική αυτοεικόνα. Είναι άτομα με θετική διάθεση, αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση, συνεπή, συγκροτημένα και με αυτοσεβασμό.

Γι’ αυτό και αποτελεί έναν από τους βασικούς σκοπούς της συμβουλευτικής η υποστήριξη του ατόμου για την εξασφάλιση της πληρέστερης και κατά το δυνατόν πιο αντικειμενικής αυτογνωσίας και της θετικότερης αυτοαντίληψης, ώστε να οδηγηθεί σε θετική στάση και συμπεριφορά τόσο απέναντι στον εαυτό του όσο και απέναντι στους άλλους.

Πληροφόρηση
Βασική συνιστώσα της επαγγελματικής συμβουλευτικής αποτελεί η πληροφόρηση, η οποία συμβάλλει στην ενεργό ένταξη, επανένταξη, παραμονή και ανάπτυξη στην αγορά εργασίας.
Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή συμφωνία-πλαίσιο για αγορές εργασίας χωρίς αποκλεισμούς, η οποία ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας του 2016, στα σημαντικότερα εμπόδια για τη δημιουργία μιας αγοράς εργασίας χωρίς αποκλεισμούς συγκαταλέγονται εκείνα που αφορούν τη διαθεσιμότητα των πληροφοριών.

Συγκεκριμένα, σημαντικό ποσοστό του ανθρώπινου δυναμικού δεν γνωρίζει πώς να αποκτήσει πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με την εκπαίδευση, την επιμόρφωση, τις επαγγελματικές επιλογές, τις εργασιακές ευκαιρίες, τις επαγγελματικές διεξόδους και τις σύγχρονες εναλλακτικές επιλογές σταδιοδρομίας. Ενώ ο όγκος των πληροφοριών που σχετίζονται με το πεδίο της αγοράς εργασίας και τη συνεχιζόμενη επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση είναι μεγάλος και διαθέσιμος σε διάφορα μέσα και από ποικίλες πηγές, μείζον πρόβλημα αποτελεί η έλλειψη κατηγοριοποίησης των πληροφοριών αυτών.

Στο πλαίσιο της πληροφόρησης παρέχονται από τους συμβούλους αξιόπιστες πληροφορίες για την αγορά εργασίας, την εκπαίδευση και την κατάρτιση. Οι συγκεκριμένες πληροφορίες απαντούν στις εξατομικευμένες ανάγκες του ενδιαφερομένου, ο οποίος υποστηρίζεται για να τις αξιοποιήσει, για να οργανώσει και να υλοποιήσει ρεαλιστικά σχέδια που θα τον οδηγήσουν σε μια ορθή απόφαση ή επιλογή.

Ενδεικτικά, η πληροφόρηση αφορά τις θέσεις εργασίας, τις μεταβολές σε θέματα απασχόλησης, τους τομείς και κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας, τα επαγγελματικά περιγράμματα και τις πιστοποιήσεις, τις διαδικασίες σε φορείς και οργανισμούς που εμπλέκονται ή και παρέχουν υπηρεσίες στα παραπάνω θέματα.

Δεξιότητες
Σε ψήφισμα του 2008 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παροτρύνει τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διευκολύνουν την πρόσβαση όλων των πολιτών στον διά βίου επαγγελματικό προσανατολισμό, θεωρώντας τον μια διαρκή διαδικασία που επιτρέπει στους πολίτες – σε κάθε ηλικία και καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους –να προσδιορίζουν τις ικανότητες, τις δεξιότητες και τα ενδιαφέροντά τους, να λαμβάνουν αποφάσεις στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της απασχόλησης και να διαχειρίζονται την προσωπική τους πορεία.

Οι νέες συνθήκες αναδεικνύουν την αναγκαιότητα της διά βίου μάθησης και της διαρκούς κατάρτισης, αλλά και τη θεμελιώδη ανάγκη ανάπτυξης δεξιοτήτων σχεδιασμού και διαχείρισης της σταδιοδρομίας. Πρόκειται για ένα πλέγμα πολύπλευρων «εφοδίων», τα οποία συμβάλλουν:
• στη συλλογή, ανάλυση, σύνθεση και οργάνωση των πληροφοριών
• στη λήψη αποφάσεων
• στη διερεύνηση προσωπικών δυνατοτήτων και πιθανών επαγγελματικών ευκαιριών
• στην αξιοποίηση ευκαιριών μάθησης
• στην επίλυση προβλημάτων
• στην υλοποίηση μεταβάσεων
• στην ενδυνάμωση της προσωπικής επάρκειας
• στη διαχείριση της αντιξοότητας, της αλλαγής ή της ευκαιρίας.

Υπό την έννοια αυτή, τα ζητήματα της σταδιοδρομίας γίνονται πιο περίπλοκα και η ενασχόληση με αυτά αποτελεί σημαντικό αναπτυξιακό έργο, ένα ζήτημα σχεδιασμού ζωής.
Προς αυτή την κατεύθυνση η διαδικασία της συμβουλευτικής επαγγελματικού προσανατολισμού εστιάζεται στη βελτίωση των δεξιοτήτων των ατόμων για τη λήψη αποφάσεων, στην ανάπτυξη της επαγγελματικής τους ωριμότητας, στη βελτίωση των δεξιοτήτων αναζήτησης εργασίας.

Βοηθά τους ανθρώπους να σκεφτούν για τις φιλοδοξίες, τα προσόντα και τις ικανότητές τους, να κατανοήσουν την αγορά εργασίας και τα εκπαιδευτικά συστήματα και να τα συνδέσουν με όσα γνωρίζουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους. Συμπερασματικά, η συμβουλευτική υποστηρίζει και καθοδηγεί τα άτομα στο να σχεδιάζουν και να παίρνουν αποφάσεις σχετικά με την εργασία και τη μάθηση.

Κοινωνικά οφέλη του επαγγελματικού προσανατολισμού

Παρότι επικεντρώνεται στα άτομα, ο επαγγελματικός προσανατολισμός έχει ευρύτερα οφέλη.
Η παροχή στοχευμένων πληροφοριών, σε συνδυασμό με την προσεκτική αξιολόγηση και την υποστήριξη στο σχεδιασμό της σταδιοδρομίας, μπορεί να επιφέρει θετικές αλλαγές και στα άτομα και στην κοινωνία.

Ο επαγγελματικός προσανατολισμός αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ ατόμων, επιχειρήσεων και κοινωνικοοικονομικών πολιτικών, καθώς βοηθά τους ενδιαφερομένους να κατανοήσουν καλύτερα την αγορά εργασίας και να αξιολογήσουν ποιες επαγγελματικές προοπτικές διαθέτουν και ποιους τομείς χρειάζεται να βελτιώσουν, ώστε να πραγματοποιήσουν τις φιλοδοξίες τους· η διά βίου ανάπτυξη των δεξιοτήτων των εργαζομένων μπορεί να μειώσει την αναντιστοιχία προσόντων και θέσεων εργασίας στις επιχειρήσεις και παράλληλα να αυξήσει την παραγωγικότητα, την καινοτομία και την ικανοποίηση από την εργασία.

Περαιτέρω, αποτελεί εργαλείο για την αποτροπή της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, την επανένταξη των νέων που έχουν βρεθεί εκτός αγοράς εργασίας και την υποστήριξη της μετάβασης από την κατάρτιση στην εργασία. Τέλος, υπηρετεί και στόχους κοινωνικής ένταξης, όπως η μείωση της ανεργίας και της φτώχειας και η αύξηση του επιπέδου των επαγγελματικών προσόντων, αφού έχει τη δυνατότητα να προσεγγίζει ομάδες που διατρέχουν κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού, όπως είναι οι μετανάστες και οι άνεργοι.

Αντί επιλόγου

Σύμφωνα με σχετικό ενημερωτικό σημείωμα του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop, 2015), προκειμένου να αντιμετωπίσουν καταστάσεις οικονομικής κρίσης, κοινωνικού αποκλεισμού και επισφαλών θέσεων εργασίας, πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανέπτυξαν πολιτικές για την εκπαίδευση, την κατάρτιση και την αγορά εργασίας. Η αποτελεσματικότητα των πολιτικών αυτών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον επαγγελματικό προσανατολισμό, ως προς την ανάπτυξη των κατάλληλων δεξιοτήτων και τη διαμόρφωση της νοοτροπίας που χρειάζεται για μια επιτυχημένη σταδιοδρομία. Στα συμπεράσματα το σημείωμα καταλήγει ότι οι δραστηριότητες επαγγελματικού προσανατολισμού βελτιώνουν σταθερά και σε βάθος χρόνου τις επαγγελματικές προοπτικές των ενδιαφερομένων.

Συν τοις άλλοις μετουσιώνουν τις πολιτικές για τη διά βίου μάθηση και την απασχόληση σε άμεση στήριξη προς τους πολίτες, ενώ ένα καλά συντονισμένο σύστημα διά βίου επαγγελματικού προσανατολισμού διασφαλίζει τη συνοχή των εφαρμοζόμενων μέτρων υποστήριξης της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της απασχόλησης και κυρίως παρέχει σαφείς επιλογές στους πολίτες. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός δίνει μια θετική απάντηση στην κοινωνική και οικονομική αστάθεια: τη θεωρία και την πράξη της προσαρμοστικότητας.

Απαντώντας στις παραπάνω ατομικές και συλλογικές ανάγκες, το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ έχει συγκροτήσει το δίκτυο πληροφόρησης και συμβουλευτικής εργαζομένων και ανέργων, ένα δίκτυο συμβουλευτικών και υποστηρικτικών υπηρεσιών, που παρέχει έγκυρη και έγκαιρη πληροφόρηση και συμβουλευτική υποστήριξη για θέματα εργασιακών σχέσεων, ασφαλιστικής νομοθεσίας, απασχόλησης και κατάρτισης, συμβάλλοντας καταλυτικά στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και εντέλει στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Πηγές

• Adecco Group Foundation (2020). Future of Work post - COVID : Bridging divides for shared prosperity, White paper.
• ΓΣΕΕ (2016). Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας.
• Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2008/C 319/02) : Σχέδιο ψηφίσματος του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών-μελών συνερχομένων στο πλαίσιο του Συμβουλίου της 21ης Νοεμβρίου 2008 για την «Καλύτερη ένταξη του διά βίου προσανατολισμού στις στρατηγικές διά βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης».
• Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop) (2014). Navigating difficult waters, Μελέτη.
• Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop) (2015). Επαγγελματικός προσανατολισμός σε αβέβαιους καιρούς : Οικονομικά, κοινωνικά και ατομικά οφέλη, Ενημερωτικό σημείωμα.
• Κυριακούλιας, Π. (2020). Πανδημία Covid-19 : Επιπτώσεις στην απασχόληση και στην εργασία διεθνώς και στην Ελλάδα– Μια πρώτη αποτίμηση, Θεματικό δελτίο ενημέρωσης Νο 1, Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού.
• Σιδηροπούλου - Δημακάκου, Δ. (2016). Το μέλλον της αγοράς εργασίας : Επαγγέλματα και δεξιότητες, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Λευκωσία.
• Σιδηροπούλου - Δημακάκου, Δ., Αλεξοπούλου, Γ., Αργυροπούλου, Α., Δρόσος, Ν. και Ταμπούρη, Σ. (2008). Σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός, Εκπαιδευτικό υλικό στο πλαίσιο του Υποέργου 7 «Σχεδίαση και εφαρμογή εξειδικευμένης εκπαίδευσης», της Πράξης «Δημιουργία Γραφείων Επαγγελματικού Προσανατολισμού και σύνδεσης με την Αγορά Εργασίας», Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τομέας Ψυχολογίας
• Σιδηροπούλου - Δημακάκου, Δ., Αργυροπούλου, Α., Δρόσος, Ν. (2014). Επαγγελματική συμβουλευτική και διαχείριση σταδιοδρομίας: Τετράδιο εργασίας, Κέντρο Έρευνας και Αξιολόγησης στην Επαγγελματική Συμβουλευτική (ΚΕΑΕΣ), Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας – Τομέας Ψυχολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.