Μέχρι τον Μάρτιο του 2022 εκτιμάται ότι θα διαρκέσει η επίδραση των ανατιμήσεων σε πρώτες ύλες, μεταφορικό και ενεργειακό κόστος στις τελικές τιμές των προϊόντων διατροφής, η προπληρωμένη κάρτα στα σουπερ μάρκετ ως ανάχωμα στην ακρίβεια.

Αυτό επισημαίνει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Κωνσταντίνος Μαχαίρας, πρόεδρος του ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών).

Σύμφωνα με τον κ. Μαχαίρα, μέχρι τώρα ένα σημαντικό μέρος των αυξήσεων τιμών πρώτων υλών φαίνεται να έχουν απορροφηθεί από τους ενδιάμεσους κόμβους της αλυσίδας παραγωγής και διάθεσης, παραγωγούς, μεταποιητές, προμηθευτές και το λιανεμπόριο στην Ελλάδα. Ωστόσο, αυτό, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως δεδομένο για το μέλλον, εφόσον οι αυξητικές τάσεις συνεχιστούν, καθώς όλες οι επιχειρήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν αυξημένα κόστη.

Ο ίδιος εκτιμά ότι «σημαντικό εμπόδιο στην διαχείριση των τιμών σε χαμηλότερα επίπεδα αποτελούν οι υψηλοί συντελεστές ΦΠΑ».

Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με έρευνα του ΙΕΛΚΑ, η Ελλάδα έχει από τους υψηλότερους συντελεστές ΦΠΑ στα τρόφιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην συγκεκριμένη κατάταξη βρίσκεται στην 6η θέση με τον υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ. Η βασική διαφοροποίηση είναι ότι πολλές χώρες και ιδιαίτερα οι χώρες της δυτικής Ευρώπης έχουν έναν αρκετά χαμηλότερο συντελεστή ΦΠΑ για τα τρόφιμα πρώτης ανάγκης (π.χ. ψωμί, γαλακτοκομικά κλπ), ο οποίος κατά κανόνα κυμαίνεται στο ύψος του 4% έως 7%, όταν στην Ελλάδα τα αντίστοιχα αγαθά έχουν διπλάσιο ή τριπλάσιο συντελεστή ΦΠΑ 13%. Όμως και ο υψηλός συντελεστής ΦΠΑ, στον οποίο υπάγονται ακόμα και σήμερα αρκετά προϊόντα τροφίμων είναι σημαντικά υψηλότερος από τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συγκεκριμένα ο συντελεστής αυτός στην Ελλάδα είναι 24%, ο 6ος υψηλότερος ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν ο μέσος όρος των χωρών είναι 21%. Σύμφωνα με τον κ. Μαχαίρα, «προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι πιέσεις ανατιμήσεων στην Ελλάδα, η διαχείριση των συντελεστών ΦΠΑ αποτελεί μία ευκαιρία».

Βλέποντας την ακρίβεια να χτυπά ανελέητα τους πολίτες σε βασικά προϊόντα, η Κυβέρνηση ψάχνει τρόπους να βοηθήσει άμεσα στο να μπορούν να ψωνίζουν όσα χρειάζονται χωρίς περιορισμούς λόγω της αύξησης των τιμών.

Σε αυτήν την κατεύθυνση και παρά την επίσημη θέση στο φαινόμενο των οριζόντιων ανατιμήσεων σε προϊόντα και υπηρεσίες θα εξομαλυνθεί στο τέλος του χρόνου, το υπουργείο Οικονομικών έχει στα μελλοντικά του σχέδια και κάποια παρέμβαση για να εξομαλύνει την κατάσταση, ειδικά για τα πλέον οικονομικά ευάλωτα νοικοκυριά.

Στο πρώτο της στάδιο, η παρέμβαση θα έχει ως στόχο να προστατεύσει τα περίπου 275.000 νοικοκυριά που ζουν με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Σε αυτήν την κατηγορία, η παρέμβαση θα είναι σχετικά απλή καθώς μέρος του δικαιώματος τους δίνεται με μια προπληρωμένη κάρτα για τα ψώνια τους σε καταστήματα τροφίμων.

Η λύση θα είναι να αυξηθεί το ποσό που πιστώνεται κάθε μήνα στις κάρτες των δικαιούχων, με προοπτική να επανέλθει στο αρχικά ορισμένο ποσό μόλις οι τιμές υποχωρήσουν. 

Πιο πολύπλοκο θα είναι να δοθεί μια έκτακτη ενίσχυση σε άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως οι μικροσυνταξιούχοι, οι άνεργοι, οι μονογονεϊκές οικογένειας και τα ΑΜΕΑ. Προς το παρόν, βέβαια το ΥΠΟΙΚ εμμένει στην θέση του για υποχώρηση των τιμών μέχρι και το τέλος του χρόνου.

Συνεπώς, οι συζητήσεις για μια ακόμη έκτακτη ενίσχυση γίνονται μόνο σε ένα εντελώς υποθετικό επίπεδο και δεν δεσμεύουν κανέναν.

Το επόμενο διάστημα θα παρακολουθείται στενά η πορεία των τιμών των καυσίμων, ενώ σε λίγο καιρό θα παρακολουθείται η ροή της απόδοσης των επιδομάτων για φυσικό αέριο, ηλεκτρικό ρεύμα και πετρέλαιο που δίνονται σήμερα στη δημοσιότητα και αναμένεται κατ’ αρχήν να καλύψουν τους μήνες από τον Σεπτέμβριο μέχρι και τον Δεκέμβριο, με προοπτική επέκτασης και τους πρώτους μήνες τους 2022.