Επί οθωμανικής κυριαρχίας ο Σουλτάνος διόριζε απευθείας τον αποκαλούμενο Βαλή, διοικητή μιας γεωγραφικής περιοχής που αποτελούσε ιδιαίτερο διοικητικό διαμέρισμα της αυτοκρατορίας, με διοικητικές, οικονομικές και στρατιωτικές αρμοδιότητες.

Το ισχύον Σύνταγμα της Ελλάδος (άρθρο 102) έχει αναθέσει τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Oι Ο.Τ.Α., Δήμοι και Περιφέρειες, έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και οι αρχές τους εκλέγονται με καθολική και μυστική ψηφοφορία, δηλαδή ο υποψήφιος Περιφερειάρχης και ο συνδυασμός του αναδεικνύονται στη διοίκηση της κάθε Περιφέρειας με την ψήφο των πολιτών της συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής.

Αυτά στα χαρτιά.

Πριν από λίγες μέρες ο εν ενεργεία αιρετός Περιφερειάρχης Πελοποννήσου, κ. Παναγιώτης Νίκας, προέβη σε απίθανες καταγγελίες:  με αφορμή την απονομή του χρίσματος της ΝΔ σε κάποιον (η αντωνυμία δηλοί το άσημον του ανδρός) κ. Πτωχό μεταξύ άλλων είπε ότι «η Περιφέρεια Πελοποννήσου έχει εκχωρηθεί στο σύστημα Σαμαρά» και ότι ο Δημήτρης Πτωχός είναι «παρακοιμώμενος του Σαμαρά» που κάνει κουμάντο στην Πελοπόννησο, με την ανοχή ή την άδεια του Μαξίμου. Ότι ο Πτωχός «είναι στέλεχος της ΝΔ χωρίς αυτοδιοικητική εμπειρία που δεν έχει εκλεγεί ούτε κοινοτικός σύμβουλος, χωρίς ξεκαθαρισμένη αρμοδιότητα όσο υπηρετούσε στο Μαξίμου». Ότι δέχθηκε αφόρητες πιέσεις για πολλά κρίσιμα ζητήματα και δεν υπάκουσε, με αποτέλεσμα να συκοφαντηθεί και να τεθεί στο περιθώριο «από το σύστημα». Και πολλά άλλα είπε, για τα οποία δεν «άνοιξε μύτη», κατά το κοινώς λεγόμενο.

Πληροφορήθηκαν με τον τρόπο αυτό οι πολίτες του Μοριά, αξιόπιστα και από τα πλέον αρμόδια χείλη ότι ο θεσμός της αυτοδιοίκησης είναι τρόπαιο του κυβερνώντος κόμματος, ότι η αυτοτέλεια των ΟΤΑ είναι σύντομο ανέκδοτο, ότι η ακηδεμόνευτη αυτοδιοίκηση αποτελεί συνταγματική ευχή, ότι μόνο τα κομματικά στελέχη μπορούν τα ελπίζουν σε ανέλιξη στα υψηλότερα αυτοδιοικητικά αξιώματα, ότι η προηγούμενη αυτοδιοικητική εμπειρία δεν είναι απαραίτητο προσόν για τον επί θύραις Περιφερειάρχη, ότι ο εκάστοτε Περιφερειάρχης πρέπει –ως κύριο κατέχοντας προσόν- να συμμορφώνεται με τις  άνωθεν υποδείξεις και ότι τελικά το επιτελικό κράτος χρειάζεται έναν Βαλέ (υπηρέτη, λακέ, εκ του γαλλικού valet) σε κάθε Περιφέρεια, για να την ευόδωση των σκοπών του. Δεν εξηγείται αλλιώς τέτοια πρεμούρα για την εκλογή τού «ό,τι νάναι» για το ύψιστο αυτοδιοικητικό αξίωμα.

Το ότι η πρακτική αυτή έρχεται σε σαφή αντίθεση με τον ιδεολογικό προσανατολισμό της νεοφιλελεύθερης κεντροδεξιάς κυβέρνησης και τις συχνές διακηρύξεις τού επικεφαλής της περί εκσυγχρονισμού της διοίκησης (που προϋποθέτει και την επιλογή προσώπων στην τοπική αυτοδιοίκηση από τους πολίτες, χωρίς τον εναγκαλισμό της κομματικής νομενκλατούρας, με βάση την κοινωνική παρουσία, την εμπειρία και τα προσόντα τους), της αξιοκρατίας και της αυτοδιάθεσης των αιρετών της αυτοδιοίκησης, είναι μία λεπτομέρεια που δεν φαίνεται να ενδιαφέρει κανέναν, αφού είναι εδραιωμένη η πεποίθηση ότι ο λαός θα συνταχθεί με το κομματικό παράγγελμα, υπό τη στέγη της στρούγκας.

Το συμπέρασμα πάντως που βγαίνει από τα παραπάνω, με αφορμή τον εμφύλιο της ΝΔ στο Μοριά, είναι ότι δύο αιώνες από την επανάσταση η διοικητική εξέλιξη της ελληνικής δημοκρατίας στον τομέα της τοπικής αυτοδιοίκησης συνοψίζεται στη μετάπτωση ενός φωνήεντος σε ένα άλλο: Ο ΒαλΗς έγινε ΒαλΕς.  

Θάνος Καρνέζης
Δικηγόρος