Στις 3.00 το πρωί της 28ής Οκτωβρίου 1940 ο Ιταλός πρέσβης επέδωσε τελεσίγραφο στον Ιωάννη Μεταξά με το οποίο η Ιταλία απαιτούσε την κατάληψη στρατηγικών σημείων του ελληνικού εδάφους. Ο Μεταξάς αρνήθηκε να αποδεχθεί το τελεσίγραφο τονίζοντας ότι η ιταλική ενέργεια αποτελεί κήρυξη πολέμου. Η απάντηση του Μεταξά, που καθιερώθηκε στη συλλογική μνήμη ως «ΟΧΙ», ήταν επιλογή αναμενόμενη με βάση τους τότε διπλωματικούς προσανατολισμούς και τη γεωπολιτική θέση της χώρας και ταυτιζόταν με τη θέληση του ελληνικού λαού. Οι Έλληνες αντιμετώπισαν την κήρυξη του πολέμου με αποφασιστικότητα και ενθουσιασμό καθώς και με μια πρωτοφανή ομοψυχία, παραμερίζοντας τις πολιτικές τους διαφορές και την αντίθεσή τους στο καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Στο μέτωπο, η αρχική διείσδυση των Ιταλών σε ελληνικό έδαφος αναχαιτίστηκε από τα ελληνικά στρατεύματα που πέρασαν στις 14 Νοεμβρίου στην αντεπίθεση. Προελαύνοντας σε αλβανικό έδαφος, ο Ελληνικός Στρατός κατέλαβε την Κορυτσά, την Πρεμετή, τους Αγίους Σαράντα, το Αργυρόκαστρο και την Κλεισούρα. Από τον Φεβρουάριο του 1941 το μέτωπο σταθεροποιήθηκε, ενώ οι ελληνικές δυνάμεις απέκρουσαν τη μεγάλη εαρινή επίθεση των Ιταλών. Τους ενθουσιώδεις πανηγυρισμούς σε κάθε νίκη του ελληνικού στρατού τους πρώτους μήνες του ελληνοϊταλικού πολέμου, διαδέχθηκε η αγωνία και ο προβληματισμός λόγω της στασιμότητας των επιχειρήσεων από τον Φεβρουάριο του 1941 και μετά και της στάσης της Γερμανίας που δεν θα έμενε άπραγη. Η ελληνική νίκη, αποτέλεσε την πρώτη ήττα των δυνάμεων του Άξονα στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, γεγονός που προκάλεσε ενθουσιασμό στην παγκόσμια κοινή γνώμη, ιδίως στις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία που αντιμετώπιζε μόνη τις γερμανικές επιθέσεις.

Δείτε μια ψηφιακή έκθεση τεκμηρίων της Κεντρικής Υπηρεσίας των Γενικών Αρχείων του Κράτους σχετικά με την 28η Οκτωβρίου 1940 στον παρακάτω σύνδεσμο ΕΔΩ